160 Α' 2014

ΝΟΜΟΣ 4281/2014

Μέτρα στήριξης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, οργανωτικά θέματα Υπουργείου Οικονομικών και άλλες διατάξεις.

ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ - ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΤΙΤΛΟΣ Ι ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
08 Αυγούστου 2014

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ. Φύλλου 160
8 Αυγούστου 2014

NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4281
Μέτρα στήριξης και ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, οργανωτικά θέματα Υπουργείου Οικονομικών και άλλες διατάξεις.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή:

ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΕΝΕΡΓΕΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΤΙΤΛΟΣ Ι ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Άρθρο 147Πεδίο εφαρμογήςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Οι διατάξεις του παρόντος μέρους εφαρμόζονται στις δημόσιες συμβάσεις του παρόντος νόμου, ανεξάρ- τητα από την εκτιμώμενη αξία τους.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Οι διατάξεις του παρόντος Μέρους μπορούν να μην εφαρμόζονται στις συμβάσεις παραχώρησης δημοσίων έργων, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στα έγγρα- φα της σύμβασης. θέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας δημοσιεύει απλοποι- ημένη προκήρυξη, σύμφωνα με το άρθρο 152. Επιπρό- σθετα, μπορεί να προσκαλεί επιπλέον και συγκεκριμέ- νους οικονομικούς φορείς, τρεις (3) τουλάχιστον εφό- σον δραστηριοποιούνται τόσοι στη σχετική αγορά.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Οι προσφορές των οικονομικών φορέων υποβάλλο- νται εγγράφως. Η υποβολή μόνο μίας προσφοράς, δεν αποτελεί κώλυμα για τη συνέχιση της διαδικασίας του διαγωνισμού και την ανάθεση της σύμβασης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Ο συνοπτικός διαγωνισμός διεξάγεται από ειδική τριμελή επιτροπή που συγκροτείται προς το σκοπό αυ- τό και διενεργεί όλα τα στάδια του διαγωνισμού. Η απο- σφράγιση του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετο- χής, των τεχνικών προσφορών και των οικονομικών προ- σφορών μπορούν να γίνουν σε μία δημόσια συνεδρίαση, κατά την κρίση της επιτροπής.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Οι λεπτομέρειες διενέργειας του συνοπτικού δια- γωνισμού καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης.

Άρθρο 144Απευθείας ανάθεσηΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Προσφυγή στη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης επιτρέπεται όταν η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης, χω- ρίς Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), είναι ίση ή κατώ- τερη από το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ. Ε- πιτρέπεται, επίσης, για την ανάθεση τμήματος ή τμημά- των σύμβασης μεγαλύτερης αξίας, εφόσον η συνολική εκτιμώμενη αξία των συγκεκριμένων τμημάτων δεν υ- περβαίνει το ποσό του προηγουμένου εδαφίου ούτε το 20 % της συνολικής αξίας όλων των τμημάτων της σύμ- βασης. Ο υπολογισμός της εκτιμώμενης αξίας της σύμ- βασης για τις ανάγκες της εφαρμογής της παρούσας πα- ραγράφου γίνεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 25.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Η απευθείας ανάθεση διενεργείται από τις αρμό- διες υπηρεσίες της αναθέτουσας αρχής/ του αναθέτο- ντος φορέα, χωρίς να απαιτείται η συγκρότηση συλλογι- κού οργάνου για τον σκοπό αυτό.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Η απευθείας ανάθεση σε συγκεκριμένο οικονομικό φορέα γίνεται με κριτήρια τη δυνατότητα της καλής και έγκαιρης εκτέλεσης της σύμβασης από τον ανάδοχο και την οικονομική του προσφορά.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Μετά την έκδοση της απόφασης απευθείας ανάθε- ση, η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας δημοσιεύει αυτή στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με το άρθρο 152. Η από- φαση ανάθεσης περιέχει κατ’ ελάχιστο: α) την επωνυμία και τα στοιχεία επικοινωνίας της ανα- θέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα, β) περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης και της αξίας της, γ) όνομα και στοιχεία επικοινωνίας του οικονομικού φορέα στον οποίο ανατίθεται η σύμβαση, δ) κάθε άλλη πληροφορία που κρίνει απαραίτητη η α- ναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Αν παραβιασθεί η υποχρέωση της παραγράφου 4, η σύμβαση είναι αυτοδίκαια άκυρη.

Άρθρο 145ΠροθεσμίεςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Στις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων του παρό- ντος μέρους, τηρούνται οι ακόλουθες προθεσμίες:

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Για τη διενέργεια συνοπτικού διαγωνισμού, η ανα- α) Στην ανοικτή διαδικασία, η ελάχιστη προθεσμία πα-

Άρθρο 148Προγραμματισμός δημοσίων συμβάσεωνΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Οι αναθέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς προ- γραμματίζουν τις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, υπη- ρεσιών και έργων που προτίθενται να συνάψουν στο ε- πόμενο κάθε φορά οικονομικό έτος. Για τον σκοπό αυτό συντάσσουν πίνακα προγραμματισμού, ο οποίος περι- λαμβάνει ιδίως τις ακόλουθες πληροφορίες: α) Τον αριθμό, το είδος και το αντικείμενο των συμβά- σεων, συμπεριλαμβανομένων των ενδεικτικών ποσοτή- των, καθώς και των δικαιωμάτων προαίρεσης. β) Τη συνολική εκτιμώμενη αξία των συμβάσεων και, ενδεχομένως, καθεμίας από αυτές. γ) Τη διαδικασία ανάθεσης των συμβάσεων. δ) Την προγραμματισμένη έναρξη της διαδικασίας α- νάθεσης των συμβάσεων. ε) Την προβλεπόμενη διάρκεια των συμβάσεων. στ) Κάθε άλλη σχετική πληροφορία ή στοιχείο που ή- θελε καθοριστεί δυνάμει της κοινής υπουργικής απόφα- σης της παραγράφου 5 του άρθρου139.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς, μετά την έγκριση του προϋπολογισμού τους, καταχωρίζουν τον πίνακα προγραμματισμού στην Εθνική Βάση Δεδομέ- νων Δημοσίων Συμβάσεων του ν. 4013/2011, και φέρουν την ευθύνη για την ακρίβεια των παρεχόμενων πληρο- φοριών. Ο πίνακας ενημερώνεται χωρίς καθυστέρηση για τυχόν τροποποιήσεις ή προσθήκες παραμένει αναρ- τημένος τουλάχιστον μέχρι τις 30 Ιουλίου του επόμενου οικονομικού έτους από αυτό που αφορά στον προγραμ- ματισμό. Με την απόφαση της παραγράφου 5 του άρ- θρου 139 μπορεί να διαβαθμίζεται η πρόσβαση αρχών ή φορέων του Δημοσίου Τομέα ή οικονομικών φορέων στα στοιχεία του πίνακα προγραμματισμού.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου σχετικά με την ανάρτηση του πίνακα προγραμματισμού δεν εφαρμόζο- νται στις συμβάσεις που αφορούν, απαιτούν ή περιλαμ- βάνουν διαβαθμισμένες πληροφορίες. Ως τέτοιες νοού- νται οι πληροφορίες εκείνες, η κοινολόγηση των οποίων μπορεί να επιφέρει βλάβη ή ζημία στα συμφέροντα της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα ή να παραβλά- ψει τυχόν απόρρητα.

Άρθρο 149Προκαταρκτικές διαβουλεύσεις με την αγοράΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς, πριν την έναρξη μίας διαδικασίας ανάθεσης δημόσιας σύμ- βασης μπορούν να διεξάγουν διαβουλεύσεις με την α- γορά, προκειμένου να αξιολογήσουν τη διάρθρωση, την ικανότητα και τη δυναμικότητα της αγοράς και να ενημε- ρώσουν τους οικονομικούς φορείς για τα σχέδια και τις απαιτήσεις των συμβάσεών τους. Η διαβούλευση είναι υ- ποχρεωτική για τις συμβάσεις υψηλής αξίας. Για τον σκοπό αυτό, οι αναθέτουσες αρχές/ αναθέτο- ντες φορείς μπορούν να ζητήσουν ή να δεχτούν τις συμ- βουλές φορέων του Δημόσιου Τομέα ή ανεξάρτητων ε- μπειρογνωμόνων ή φορέων της αγοράς, εφόσον οι εν λόγω συμβουλές δεν έχουν ως αποτέλεσμα την παρε- μπόδιση του ανταγωνισμού και δεν καταλήγουν σε πα- ραβίαση των αρχών της ίσης μεταχείρισης, της αποφυ- γής των διακρίσεων και της διαφάνειας.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Αν ένας προσφέρων ή υποψήφιος ή μία επιχείρηση που σχετίζεται με προσφέροντα ή υποψήφιο έχει παρά- σχει συμβουλές στην αναθέτουσα αρχή/ αναθέτοντα φορέα ή έχει εμπλακεί με οποιονδήποτε τρόπο στην προετοιμασία της διαδικασίας ανάθεσης δημόσιας σύμ- βασης, η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για να διασφαλίσει τη μη στρέβλω- ση του ανταγωνισμού, λόγω της συμμετοχής του εν λό- γω προσφέροντος ή υποψηφίου.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Τα εν λόγω μέτρα περιλαμβάνουν συγκεκριμένα τη γνωστοποίηση στους άλλους προσφέροντες και υπο- ψηφίους τυχόν σχετικών πληροφοριών που ανταλλά- χθηκαν στο πλαίσιο της προηγούμενης εμπλοκής του προσφέροντος ή του υποψηφίου στην προετοιμασία της διαδικασίας ανάθεσης συμβάσεων ή που προέκυψαν από αυτή, καθώς και τον προσδιορισμό επαρκών προθεσμιών για την παραλαβή των προσφορών. Ο ενδιαφερόμενος προσφέρων ή υποψήφιος αποκλείεται από τη διαδικασία μόνο αν δεν υπάρχει άλλος τρόπος να διασφαλιστεί η συμμόρφωση με την υποχρέωση τήρησης της αρχής της ίσης μεταχείρισης. Πριν από οποιονδήποτε τέτοιο αποκλεισμό, παρέχεται η ευκαιρία στους προσφέροντες ή τους υποψηφίους να αποδείξουν ότι η συμμετοχή τους στην προετοιμασία της διαδικασίας ανάθεσης της σύμβασης δεν μπορεί να προκαλέσει στρέβλωση του ανταγωνισμού. Τα μέτρα που λαμβάνονται τεκμηριώνονται στα πρακτικά που συ- ντάσσονται, σύμφωνα με τα άρθρα 63 και 117.

Άρθρο 150Κανόνες για τη διενέργεια προκαταρκτικών διαβουλεύσεων με την αγοράΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Οι διαβουλεύσεις διεξάγονται βάσει ειδικής πρό- σκλησης για ανοιχτή, μη δεσμευτική συμμετοχή των εν- διαφερόμενων οικονομικών φορέων, που αναρτάται στην ιστοσελίδα της αναθέτουσας αρχής/ αναθέτοντος φορέα και δημοσιοποιείται με κάθε άλλο πρόσφορο, κα- τά την κρίση της αναθέτουσας αρχής/ αναθέτοντος φο- ρέα, μέσω του έντυπου ή ηλεκτρονικού τύπου. Η δαπάνη των τυχόν δημοσιεύσεων στον τύπο και κάθε άλλο μέσο δημοσιότητας βαρύνει την αναθέτουσα αρχή/αναθέτο- ντα φορέα. Σε περίπτωση συμβάσεων για τις οποίες η ε- φαρμογή της παρούσας διάταξης θα υποχρέωνε τις ανα- θέτουσες αρχές/ αναθέτοντες φορείς να παράσχουν πληροφορίες, η αποκάλυψη των οποίων είναι αντίθετη προς τα ουσιώδη συμφέροντά τους ή μπορεί να παρα- βλάψει τυχόν απόρρητα, η ειδική πρόσκληση του προη- γούμενου εδαφίου δεν δημοσιοποιείται, αλλά αποστέλ- λεται με κάθε πρόσφορο τρόπο.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Η πρόσκληση αναφέρει τα στοιχεία της αναθέτου- σας αρχής/αναθέτοντος φορέα, το αντικείμενο της σύμ- βασης, τον τρόπο και την προθεσμία υποβολής παρατη- ρήσεων. Στην πρόσκληση επισυνάπτεται περιγραφικό έγγραφο, στο οποίο περιλαμβάνεται κάθε άλλο πληρο- φοριακό στοιχείο σχετικά με τη σύμβαση που πρόκειται να συναφθεί.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Η διαδικασία διαβούλευσης διαρκεί τουλάχιστον δεκαπέντε (15) ημέρες και δεν μπορεί να υπερβαίνει τις εξήντα (60) ημέρες από την ανάρτηση της σχετικής α- νακοίνωσης ή από την αποστολή της σχετικής πρόσκλη- σης. Η προθεσμία αυτή μπορεί να παρατείνεται, ιδίως σε περιπτώσεις συμβάσεων μείζονος οικονομικής αξίας ή με ιδιαίτερα σύνθετο αντικείμενο. Μετά τη λήξη της προ- θεσμίας που τάσσεται στην πρόσκληση για την ολοκλή- ρωση της διαβούλευσης, η αναθέτουσα αρχή/ αναθέτων φορέας συγκεντρώνει και επεξεργάζεται τα σχόλια που υποβλήθηκαν.

Άρθρο 151Τεκμηρίωση δημόσιας σύμβασηςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Για την τεκμηρίωση της διαδικασίας ανάθεσης δη- μοσίων συμβάσεων του Μέρους Β΄ του παρόντος η α- ναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας συντάσσει και τηρεί σε ηλεκτρονική μορφή ειδικό «Φάκελο Δημόσιας Σύμβα- σης». Ο Φάκελος Δημόσιας Σύμβασης συμπληρώνεται και επικαιροποιείται σε όλα τα επιμέρους στάδια ανάθε- σης και εκτέλεσης της σύμβασης, την ακολουθεί ως τη λήξη της και περιλαμβάνει ιδίως: α) την τεκμηρίωση της σκοπιμότητας της σύμβασης, β) την περιγραφή του αντικειμένου της σύμβασης, γ) τα έγ- γραφα της σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 39 και δ) τον προϋπολογισμό της σύμβασης και την τεκμηρίωσή του.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Το περιεχόμενο, η διαδικασία και κάθε άλλο ζήτημα σχετικά με την συγκρότηση και τήρηση του Φακέλου της παραγράφου 1, μπορούν να καθορίζονται με τα προεδρι- κά διατάγματα του άρθρου 172. ΤΙΤΛΟΣ ΙΙ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΝΑΨΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

Άρθρο 152Δημοσιότητα σε εθνικό επίπεδοΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς δημο- σιεύουν τις προκηρύξεις και διακηρύξεις ή αποφάσεις απευθείας ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, ανεξάρτητα από την εκτιμώμενη αξία τους και τη διαδικασία ανάθε- σης, με την επιφύλαξη της εφαρμογής της παραγράφου 1 του άρθρου 139, στο ΚΗΜΔΗΣ και στην ιστοσελίδα τους, εφόσον διαθέτουν, μέσω διαύλου αυτοματοποιη- μένης διανομής (RSSFEED). Οι προκηρύξεις περιλαμβά- νουν τις πληροφορίες που αναφέρονται στο άρθρο 39 και γίνεται χρήση των προτύπων που εκδίδονται από την Αρχή της παραγράφου 20 του άρθρου 15.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς δημοσι- εύουν προκήρυξη (περίληψη διακήρυξης) δημόσιας σύμ- βασης στον περιφερειακό και τοπικό τύπο, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3548/2007 (Α΄ 68), καθώς και τις κεί- μενες κατά τη δημοσίευση του παρόντος νόμου διατά- ξεις περί υποχρεωτικής δημοσιοποίησης δια του περιφε- ρειακού και τοπικού τύπου διαγωνισμών δημοσίων συμ- βάσεων, υπό την έννοια του άρθρου 15 του Μέρους Β΄ του παρόντος.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Οι προκηρύξεις και διακηρύξεις δημοσίων συμβάσε- ων της παραγράφου 1 πρέπει να φέρουν Αριθμό Διαδι- κτυακής Ανάρτησης Μητρώου (ΑΔΑΜ) στο ΚΗΜΔΗΣ, σύμφωνα με την παράγραφο 7 του άρθρου 139.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Η δαπάνη των δημοσιεύσεων της παραγράφου 2 βαρύνει την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα.

Άρθρο 153Λόγοι αποκλεισμούΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Οι λόγοι αποκλεισμού του προσφέροντος ή του υ- ποψηφίου καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Ο προσφέρων ή ο υποψήφιος αποκλείεται της συμ- μετοχής του στη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβα- σης εφόσον: α) Συντρέχει στο πρόσωπό του κάποιος από τους υπο- χρεωτικούς λόγους αποκλεισμού που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 68 είτε κατά τον χρόνο υποβο- λής της δήλωσης του άρθρου 155 είτε κατά το χρόνο της κοινοποίησης της έγγραφης ειδοποίησης της παραγρά- φου 1 του άρθρου 170. β) Συντρέχει στο πρόσωπό του κάποιος από τους προ- αιρετικούς λόγους αποκλεισμού που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 68 και καθορίζονται στα έγ- γραφα της σύμβασης είτε κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης του άρθρου 155 είτε κατά το χρόνο της κοινο- ποίησης της έγγραφης ειδοποίησης της παραγράφου 1 του άρθρου 170. γ) Έχει καταδικαστεί με αμετάκλητη απόφαση για κά- ποιο από τα αδικήματα της υπεξαίρεσης, της απάτης, της εκβίασης, της πλαστογραφίας, της ψευδορκίας, της δω- ροδοκίας και της δόλιας χρεωκοπίας είτε κατά το χρόνο υποβολής της δήλωσης του άρθρου 155 είτε κατά το χρόνο της κοινοποίησης της έγγραφης ειδοποίησης της παραγράφου 1 του άρθρου 170. δ) Συντρέχει στο πρόσωπό του κατάσταση σύγκρου- σης συμφερόντων, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 45, η οποία δεν μπορεί να θεραπευθεί με άλλα λιγότερο επαχθή μέτρα. ε) Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας διαθέτει ε- παρκείς εύλογες ενδείξεις ότι ο οικονομικός φορέας συ- νήψε συμφωνίες με άλλους οικονομικούς φορείς, με σκοπό τη στρέβλωση του ανταγωνισμού κατά τη διαδι- κασία ανάθεσης της συγκεκριμένης σύμβασης. στ) Ο οικονομικός φορέας επιχειρεί να επηρεάσει με αθέμιτο τρόπο τη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ανα- θέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα, να αποκτήσει εμπιστευτικές πληροφορίες που ενδέχεται να του απο- φέρουν αθέμιτο πλεονέκτημα κατά τη διαδικασία ανάθε- σης ή να παράσχει εξ αμελείας παραπλανητικές πληρο- φορίες που ενδέχεται να επηρεάσουν ουσιωδώς τις απο- φάσεις που αφορούν στον αποκλεισμό ή στην ποιοτική επιλογή οικονομικών φορέων ή στην ανάθεση της σύμ- βασης. ζ) Από την προηγούμενη συμμετοχή του οικονομικού φορέα στο στάδιο της προπαρασκευής της διαδικασίας ανάθεσης, σύμφωνα με το άρθρο 149, προκύπτει στρέ- βλωση του ανταγωνισμού, η οποία δεν μπορεί να θερα- πευθεί με άλλα λιγότερο επαχθή μέτρα. η) Συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής της παρ. 4 του άρθρου 4 και της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 3310/2005 (Α΄ 30), όπως ισχύουν, εφόσον η υπό ανά- θεση σύμβαση υπάγεται βάσει της προεκτιμώμενης α- ξίας της στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3310/2005.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Αποκλείεται από τη συμμετοχή κατά τη διαδικασία ανάθεσης της δημόσιας σύμβασης ο προσφέρων ή ο υ- ποψήφιος που είναι κοινοπραξία οικονομικών φορέων κατά την έννοια του άρθρου 33, αποκλείεται από τη συμ- μετοχή κατά τη διαδικασία ανάθεσης της δημόσιας σύμ- βασης όταν συντρέχει κάποια από τις περιπτώσεις της παραγράφου 2 στο πρόσωπο ενός από τα μέλη της κοι- νοπραξίας.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Ο προσφέρων ή ο υποψήφιος αποκλείεται, επίσης, όταν συντρέχει κάποια από τις περιπτώσεις της παρα- γράφου 2 στο πρόσωπο τρίτων φορέων που παρέχουν προς τον προσφέροντα ή τον υποψήφιο οικονομική, χρηματοοικονομική ή τεχνική ικανότητα, σύμφωνα με τα άρθρα 70 παρ. 2, 71 παρ. 3, 120 παράγραφοι 4 και 5, και 121 παράγραφοι 5 και 6. 121 παράγραφοι 5 και 6.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Ο οικονομικός φορέας που τελεί σε μία από τις κα- ταστάσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 2 μπορεί να προσκομίζει στοιχεία από τα οποία να αποδεικνύεται ότι τα μέτρα που έλαβε επαρκούν για να αποδείξουν την αξιοπιστία του. Ειδικότερα, ο οικονομικός φορέας μπο- ρεί να αποδεικνύει ότι έχει καταβάλει ή έχει δεσμευθεί να καταβάλει τυχόν επιβληθέντα πρόστιμα ή άλλες χρη- ματικές κυρώσεις ή αποζημίωση για τυχόν ζημίες που προκλήθηκαν από το ποινικό αδίκημα ή το παράπτωμα, ότι έχει διευκρινίσει τα γεγονότα και τις περιστάσεις με ολοκληρωμένο τρόπο, μέσω ενεργού συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές, και έχει λάβει συγκεκριμένα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα, καθώς και μέτρα σε επίπεδο προ- σωπικού, κατάλληλα για την αποφυγή περαιτέρω ποινι- κών αδικημάτων ή παραπτωμάτων. Τα μέτρα που λαμβά- νονται από τους οικονομικούς φορείς αξιολογούνται σε συνάρτηση με τη σοβαρότητα και τις ιδιαίτερες περιστά- σεις του ποινικού αδικήματος ή του παραπτώματος. Αν τα στοιχεία κριθούν επαρκή, ο εν λόγω οικονομικός φο- ρέας δεν αποκλείεται από τη διαδικασία ανάθεσης. Σε περίπτωση που τα μέτρα κριθούν ανεπαρκή, γνωστοποι- είται στον οικονομικό φορέα το σκεπτικό της κρίσης.

Άρθρο 154Έλεγχος καταλληλότητας των προσφερόντων ή υποψηφίωνΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Με την επιφύλαξη της τήρησης των γενικών αρχών του άρθρου 16 η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας καθορίζει τα ελάχιστα προσόντα και ικανότητες που ο- φείλουν να διαθέτουν οι προσφέροντες/ υποψήφιοι για να συμμετέχουν στις διαδικασίες ανάθεσης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Για τη συμμετοχή τους στις διαδικασίες ανάθεσης οι προσφέροντες ή οι υποψήφιοι υποβάλλουν δικαιολο- γητικά, προκειμένου να αποδείξουν ιδίως: α) τη νομιμοποίησή τους, β) την προσωπική κατάσταση και επαγγελματική τους επάρκεια, γ) την οικονομική, χρηματοοικονομική επάρκεια και τε- χνική ικανότητά τους, δ) την επίκληση της χρηματοοικονομικής ή τεχνικής ι- κανότητας τρίτων, ε) την ύπαρξη συστήματος διασφάλισης ποιότητας ή περιβαλλοντικής διαχείρισης, στ) κάθε άλλη απαίτηση ή στοιχείο πρόσφορο για τη διενέργεια του ελέγχου καταλληλότητας.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής, καθώς και τα δικαιο- λογητικά που αποδεικνύουν ότι αυτά πληρούνται, εξει- δικεύονται στα έγγραφα της σύμβασης, σύμφωνα με το άρθρο 155.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Για τις ανάγκες του ελέγχου της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας των προσφερόντων ή υποψηφίων, οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μπορούν να απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να έχουν κατάλληλη οικονομική και χρηματοπιστωτική ικα- νότητα. Για το σκοπό αυτό, μπορούν να απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να έχουν έναν ορισμένο ελά- χιστο ετήσιο κύκλο εργασιών, στον οποίο συμπεριλαμ- βάνεται και ένας ορισμένος ελάχιστος κύκλος εργασιών στον τομέα δραστηριοτήτων που καλύπτεται από τη σύμβαση. Επιπρόσθετα, οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτο- ντες φορείς μπορούν να απαιτούν από τους οικονομι- κούς φορείς πληροφορίες σχετικά με τους ετήσιους λο- γαριασμούς τους, από τις οποίες προκύπτουν στοιχεία, όπως ο λόγος μεταξύ ενεργητικού και παθητικού. Μπο- ρούν, επίσης, να ζητούν από τους οικονομικούς φορείς να διαθέτουν ικανοποιητική ασφαλιστική κάλυψη επαγ- γελματικών κινδύνων.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Ο απαιτούμενος ελάχιστος ετήσιος κύκλος εργα- σιών δεν μπορεί να υπερβαίνει το διπλάσιο της εκτιμώ- μενης αξίας της σύμβασης, εκτός από δεόντως αιτιολο- γημένες περιστάσεις που αφορούν τους ειδικούς κινδύ- νους που σχετίζονται με τη φύση των έργων, των υπηρε- σιών ή των προμηθειών. Η αναθέτουσα αρχή αναφέρει τις εν λόγω εξαιρετικές περιστάσεις στα έγγραφα της δημόσιας σύμβασης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6

Ο λόγος μεταξύ ενεργητικού και παθητικού μπορεί να εκτιμάται, εφόσον οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτο- ντες φορείς εξειδικεύουν στα έγγραφα της σύμβασης τις μεθόδους και τα κριτήρια για την συνεκτίμησή του. Τα κριτήρια αυτά είναι αντικειμενικά και σύμφωνα με τις αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της μη διάκρισης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 7

Όταν μία σύμβαση διαιρείται σε τμήματα, οι παρά- γραφοι 3 έως 5 εφαρμόζονται σε σχέση με κάθε επιμέ- ρους τμήμα. Αν ανατεθούν στον ανάδοχο περισσότερα τμήματα που πρέπει να εκτελεστούν ταυτόχρονα, η α- ναθέτουσα αρχή μπορεί να καθορίζει τον ελάχιστο ετή- σιο κύκλο εργασιών ανά ομάδες τμημάτων.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 8

Αν οι συμβάσεις βάσει συμφωνίας-πλαισίου πρόκει- ται να ανατεθούν μετά από προκήρυξη νέου διαγωνι- σμού, η μέγιστη απαίτηση ετήσιου κύκλου εργασιών που αναφέρεται στην παράγραφο 4 υπολογίζεται βάσει του αναμενόμενου μέγιστου μεγέθους των εκτελεστι- κών συμβάσεων που θα εκτελεστούν ταυτόχρονα, ή, αν αυτό δεν είναι γνωστό, βάσει της εκτιμώμενης αξίας της συμφωνίας-πλαισίου. Στην περίπτωση των δυναμικών συστημάτων αγορών, η μέγιστη απαίτηση ετήσιου κύ- κλου εργασιών που αναφέρεται στην παράγραφο 4 υπο- λογίζεται με βάση το αναμενόμενο μέγιστο μέγεθος των επιμέρους συμβάσεων που θα συναφθούν μέσω του δυ- ναμικού συστήματος αγορών.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 9

Για τον έλεγχο της οικονομικής και χρηματοοικονο- μικής επάρκειας των προσφερόντων ή των υποψηφίων, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας μπορεί να ζητά με τη διακήρυξη ένα ή περισσότερα δικαιολογητικά ανάλο- γα με τις απαιτήσεις της κατά περίπτωση σύμβασης, τις δυνατότητες της συγκεκριμένης αγοράς, στην οποία α- πευθύνεται, και την ανάγκη εξασφάλισης συνθηκών πραγματικού ανταγωνισμού.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 10

Η τεχνική και επαγγελματική ικανότητα των προ- σφερόντων ή των υποψηφίων μπορεί να ελέγχεται με βάση, ιδίως την τεχνογνωσία τους, την αποτελεσματι- κότητα, την εμπειρία και την αξιοπιστία τους. Για τον έ- λεγχο της ικανότητας αυτής η αναθέτουσα αρχή/ο ανα- θέτων φορέας προσδιορίζει στη διακήρυξη τα αναγκαία στοιχεία ανάλογα με το είδος και το φυσικό ή οικονομικό αντικείμενο της υπό ανάθεση σύμβασης.

Άρθρο 155Δικαιολογητικά ποιοτικής επιλογήςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Κατά την υποβολή των αιτήσεων συμμετοχής ή προσφορών, ο προσφέρων ή ο υποψήφιος οικονομικός φορέας υποβάλλει δήλωση στην οποία αναγράφεται: α) Ότι δεν βρίσκεται σε καμία από τις καταστάσεις που αποτελούν λόγο αποκλεισμού, σύμφωνα με το άρθρο 5. Ο οικονομικός φορέας που τελεί σε μία από τις κα- ταστάσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 2 μπορεί να προσκομίζει στοιχεία από τα οποία να αποδεικνύεται ότι τα μέτρα που έλαβε επαρκούν για να αποδείξουν την αξιοπιστία του. Ειδικότερα, ο οικονομικός φορέας μπο- ρεί να αποδεικνύει ότι έχει καταβάλει ή έχει δεσμευθεί να καταβάλει τυχόν επιβληθέντα πρόστιμα ή άλλες χρη- ματικές κυρώσεις ή αποζημίωση για τυχόν ζημίες που προκλήθηκαν από το ποινικό αδίκημα ή το παράπτωμα, ότι έχει διευκρινίσει τα γεγονότα και τις περιστάσεις με ολοκληρωμένο τρόπο, μέσω ενεργού συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές, και έχει λάβει συγκεκριμένα τεχνικά και οργανωτικά μέτρα, καθώς και μέτρα σε επίπεδο προ- σωπικού, κατάλληλα για την αποφυγή περαιτέρω ποινι- κών αδικημάτων ή παραπτωμάτων. Τα μέτρα που λαμβά- νονται από τους οικονομικούς φορείς αξιολογούνται σε συνάρτηση με τη σοβαρότητα και τις ιδιαίτερες περιστά- σεις του ποινικού αδικήματος ή του παραπτώματος. Αν τα στοιχεία κριθούν επαρκή, ο εν λόγω οικονομικός φο- ρέας δεν αποκλείεται από τη διαδικασία ανάθεσης. Σε περίπτωση που τα μέτρα κριθούν ανεπαρκή, γνωστοποι- είται στον οικονομικό φορέα το σκεπτικό της κρίσης. 153. Επίσης, δηλώνει τους φορείς προς τους οποίους εί- ναι υπόχρεος καταβολής ασφαλιστικών εισφορών. β) Ότι πληροί τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής, σύμφω- να με το άρθρο 154 και τα έγγραφα της σύμβασης. γ) Ότι, ανάλογα με την περίπτωση, ικανοποιεί τους α- ντικειμενικούς κανόνες και τα κριτήρια επιλογής που έ- χουν καθοριστεί, σύμφωνα με τα άρθρα 67 παράγραφοι 2 και 3 και 120. δ) Ότι ορίζεται στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 159, και στη δεύτερη περίπτωση της παρα- γράφου 4 του άρθρου 45. ε) Ότι έλαβε υπόψη του τις υποχρεώσεις σχετικά με τις διατάξεις περί προστασίας του περιβάλλοντος και των συνθηκών εργασίας που ισχύουν στον τόπο όπου πρόκειται να εκτελεσθεί η σύμβαση. στ) Ότι θα είναι σε θέση, εφόσον του ζητηθεί και χωρίς καθυστέρηση, να παράσχει κάθε δικαιολογητικό ή έγ- γραφο που αποδεικνύει τις πληροφορίες και δηλώσεις που περιλαμβάνει στη δήλωσή του. Αν ο προσφέρων ή ο υποψήφιος επικαλείται τις χρημα- τοοικονομικές, τεχνικές ή επαγγελματικές δυνατότητες άλλων φορέων, σύμφωνα με τα άρθρα 70 παρ. 2, 71 παρ. 3, 120 παράγραφοι 4 και 5, 121 παράγραφοι 5 και 6, θα πρέπει να προσκομίζει δηλώσεις των εν λόγω φορέων με το περιεχόμενο των περιπτώσεων α΄ έως και στ΄. Οι δηλώσεις υπέχουν θέση υπεύθυνης δήλωσης του ν.1599/1986 (Α΄ 75), χωρίς να απαιτείται η θεώρηση του γνησίου της υπογραφής που προσώπου που υποβάλλει τη δήλωση. Η ως άνω δήλωση, ανεξάρτητα από την ανα- γραφόμενη σε αυτήν ημερομηνία, αποκτά βεβαία χρονο- λογία με την υποβολή της προσφοράς ή της αιτήσεως συμμετοχής τις οποίες συνοδεύει.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας μπορεί να ζητεί ανά πάσα στιγμή από τους προσφέροντες ή τους υποψηφίους κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και πριν την ολοκλήρωσή της, να υποβάλουν το σύνολο ή τμήμα των δικαιολογητικών εγγράφων που αποδεικνύουν τις πληροφορίες και δηλώσεις που περιλαμβάνει στη δήλω- σή του ο προσφέρων/ υποψήφιος, αν, κατά την άποψή τους, είναι αναγκαίο για τη διασφάλιση της ομαλής διε- νέργειας της διαδικασίας.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Κατά παρέκκλιση της παραγράφου 2, στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να προβλέπεται ότι οι οικονομικοί φορείς δεν υποχρεούνται να υποβάλουν δικαιολογητικά έγγραφα ή άλλα αποδεικτικά στοιχεία, εφόσον και στο βαθμό που η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας έ- χει τη δυνατότητα να αποκτήσει τα πιστοποιητικά ή τις σχετικές πληροφορίες απευθείας με πρόσβαση σε βάση δεδομένων που τηρείται σε οποιοδήποτε κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διατίθεται δωρεάν. Η δήλω- ση της παραγράφου 1 περιέχει, επίσης, τις πληροφορίες που απαιτούνται για την απευθείας αναζήτηση δικαιολο- γητικών συμμετοχής, όπως τη διαδικτυακή διεύθυνση της βάσης δεδομένων, στοιχεία ταυτοποίησης και, κατά περίπτωση, την απαραίτητη δήλωση συναίνεσης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Αν ο υποψήφιος ή ο προσφέρων αποτελεί κοινο- πραξία κατά την έννοια του άρθρου 33, υποβάλλει τη δή- λωση της παραγράφου 1, τα έγγραφα ή τα δικαιολογητι- κά της παραγράφου 3 για κάθε μέλος της κοινοπραξίας.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Όταν υποβάλλεται αίτηση συμμετοχής ή προσφορά από υποψήφιο ή προσφέροντα που δηλώνει ότι θα χρη- σιμοποιήσει τη χρηματοοικονομική ή οικονομική επάρ- κεια ή επαγγελματική ή τεχνική ικανότητα τρίτων οικο- νομικών προσώπων ή υπεργολάβων για την εκτέλεση της σύμβασης, στην περίπτωση που ανακηρυχθεί ανάδο- χος, προσκομίζονται από τον υποψήφιο για κάθε τρίτο οικονομικό φορέα ή υπεργολάβο τα δικαιολογητικά ποιο- τικής επιλογής που προβλέπονται στις παραγράφους 1 ή 2, σύμφωνα με τα ειδικότερα οριζόμενα στη διακήρυξη.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6

Με απόφαση της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15 εκδίδεται πρότυπο δήλωσης της παραγρά- φου 1 και καθορίζεται ο τύπος και το ειδικότερο περιεχό- μενο αυτής.

Άρθρο 156Επίκληση ικανοτήτων τρίτων φορέωνΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Όταν ο προσφέρων ή ο υποψήφιος επικαλείται για την απόδειξη των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής που α- φορούν είτε στην οικονομική και χρηματοοικονομική ε- πάρκεια ή στην τεχνική και επαγγελματική ικανότητα, που ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης, τις ικανότη- τες τρίτων φορέων, σύμφωνα με τα άρθρα 70 παρ. 2, 71 παρ. 3, 120 παράγραφοι 4 και 5, 121 παράγραφοι 5 και 6, εφαρμόζονται επιπλέον οι παράγραφοι 2 και 3.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Όσον αφορά στα κριτήρια που σχετίζονται με τους τίτλους σπουδών και τα επαγγελματικά προσόντα ή με τη σχετική επαγγελματική εμπειρία, οι υποψήφιοι ή προσφέροντες μπορούν να βασίζονται στις ικανότητες τρίτων φορέων, μόνο αυτοί θα εκτελέσουν τις εργασίες ή τις υπηρεσίες για τις οποίες απαιτούνται οι συγκεκρι- μένες ικανότητες.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Εφόσον ο προσφέρων ή ο υποψήφιος στηρίζεται στις ικανότητες τρίτων οικονομικών φορέων, όσον αφο- ρά στα κριτήρια που σχετίζονται με την οικονομική και χρηματοοικονομική επάρκεια, η αναθέτουσα αρχή/ ο α- ναθέτων φορέας μπορεί να επιβάλει στον προσφέροντα ή στον υποψήφιο και στον τρίτο φορέα να είναι από κοι- νού υπεύθυνοι για την εκτέλεση της σύμβασης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Αν ο προσφέρων ή ο υποψήφιος επιθυμεί να στηρι- χθεί στις ικανότητες τρίτων φορέων, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, οφείλει να αποδεικνύειμε κάθε πρόσφορο μέσο στην αναθέτουσα αρχή/ στον ανα- θέτοντα φορέα ότι θα έχει στη διάθεσή του τους ανα- γκαίους πόρους, ιδίως, με την προσκόμιση, κατά την υ- ποβολή των αιτήσεων συμμετοχής ή προσφορών, της σχετικής δέσμευσης των φορέων αυτών. Ο ειδικότερος τρόπος και τα μέσα απόδειξης της διάθεσης στον προ- σφέροντα ή στον υποψήφιο των εν λόγω πόρων, μπορεί να διευκρινίζονται περαιτέρω με τα προεδρικά διατάγμα- τα του άρθρου 172.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Η αναθέτουσα αρχή / ο αναθέτων φορέας εξετάζει έαν οι τρίτο οικονομικοί φορείς, στις ικανότητες των ο- ποίων ο προσφέρων ή ο υποψήφιος προτίθεται να στηρι- χθεί, πληρούν τα σχετικά κριτήρια ποιοτικής επιλογής, σύμφωνα με το άρθρο 154, ή αν συντρέχουν στο πρόσω- πό τους λόγοι αποκλεισμού, σύμφωνα με το άρθρο 153. Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας μπορεί να απαι- τεί από τον προσφέροντα/υποψήφιο να αντικαταστήσει έναν τρίτο οικονομικό φορέα που δεν πληροί σχετικό κριτήριο επιλογής ή για τον οποίο συντρέχουν οι λόγοι αποκλεισμού που καθορίζουν τα έγγραφα της σύμβασης και ο προσφέρων/ υποψήφιος υποχρεούται να το πράξει.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6

Με τους ιδίους όρους, μία κοινοπραξία οικονομικών φορέων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 33, μπορεί να στηρίζεται στις ικανότητες των μελών της κοινοπρα- ξίας ή άλλων φορέων.

Άρθρο 157ΕγγυήσειςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς ζητούν από τους προσφέροντες να παράσχουν, κατά περίπτω- ση, τα ακόλουθα είδη εγγυήσεων: α) «Εγγύηση συμμετοχής», το ύψος της οποίας καθο- ρίζεται στα έγγραφα της σύμβασης σε συγκεκριμένο χρηματικό ποσό, αριθμητικώς και ολογράφως σε Ευρώ, και δεν μπορεί να υπερβαίνει το 2% της προεκτιμώμενης αξίας της σύμβασης εκτός ΦΠΑ. Η εγγύηση συμμετοχής πρέπει να ισχύει τουλάχιστον για τριάντα (30) ημέρες μετά τη λήξη του χρόνου ισχύος της προσφοράς που κα- θορίζουν τα έγγραφα της σύμβασης. Σε περίπτωση που η διάρκεια ισχύος της προσφοράς λήγει, η αναθέτουσα αρχή/αναθέτων φορέας μπορεί, πριν τη λήξη της, να ζη- τά από τον προσφέροντα να παρατείνει, εντός ευλόγου χρονικού διαστήματος, τη διάρκεια ισχύος της προσφο- ράς και της εγγύησης συμμετοχής. Δεν απαιτείται εγγύηση συμμετοχής για τη συμμετοχή σε διαδικασίες ανάθεσης συμφωνιών-πλαίσιο ή σε συνο- πτικό διαγωνισμό του άρθρου 143. Η εγγύηση συμμετοχής καταπίπτει αν ο προσφέρων α- ποσύρει την προσφορά του κατά τη διάρκεια ισχύος αυ- τής, παρέχει ψευδή στοιχεία ή πληροφορίες που αναφέ- ρονται στα άρθρα 153 έως 156, δεν προσκομίσει εγκαί- ρως τα προβλεπόμενα στο άρθρο 168 δικαιολογητικά κα- τακύρωσης, δεν προσέλθει εγκαίρως για υπογραφή της σύμβασης. Η εγγύηση συμμετοχής επιστρέφεται στον ανάδοχο με την προσκόμιση της εγγύησης καλής εκτέλεσης και στους λοιπούς προσφέροντες εντός τεσσάρων (4) ημε- ρών από την κοινοποίηση σε αυτούς είτε της οριστικής απόφασης περί απόρριψης της προσφοράς τους από τα επόμενα στάδια της διαδικασίας ανάθεσης είτε της ορι- στικής απόφασης κατακύρωσης της σύμβασης. β) «Εγγύηση καλής εκτέλεσης», το ύψος της οποίας καθορίζεται σε ποσοστό έως 5% επί της αξίας της σύμ- βασης χωρίς να υπολογίζεται ο ΦΠΑ. Η εγγύηση καλής εκτέλεσης καταπίπτει στην περίπτωση παράβασης των όρων της σύμβασης, όπως αυτή ειδικότερα ορίζει. γ) «Εγγύηση καλής εκτέλεσης συμφωνίας-πλαίσιο», το ύψος της οποίας ανέρχεται σε ποσοστό έως 0,5% επί της συνολικής αξίας της συμφωνίας-πλαίσιο ή του τμή- ματος της συμφωνίας πλαίσιο, η οποία θα αποδεσμεύε- ται ισόποσα και αναλογικά, κατ’ έτος, σε σχέση με το χρόνο συνολικής διάρκειας της συμφωνίας-πλαίσιο. Προκειμένου να υπογραφεί η εκτελεστική σύμβαση, ο οι- κονομικός φορέας μπορεί να υποχρεωθεί να καταθέσει εγγύηση καλής εκτέλεσης της σύμβασης αυτής, σύμφω- να με τα οριζόμενα στην περίπτωση β΄. δ) «Εγγύηση προκαταβολής» στην περίπτωση χορήγη- σης προκαταβολής, ισόποση με την προκαταβολή. Όταν, σύμφωνα με τα έγγραφα της σύμβασης, προσκομίζεται και εγγύηση καλής εκτέλεσης, η τελευταία καλύπτει και την παροχή ισόποσης προκαταβολής προς τον ανάδοχο, χωρίς να απαιτείται η κατάθεση εγγύησης προκαταβο- λής. Αν από τα έγγραφα της σύμβασης προβλέπεται με- γαλύτερο ύψος προκαταβολής, αυτή λαμβάνεται με την κατάθεση από τον ανάδοχο εγγύησης προκαταβολής που θα καλύπτει τη διαφορά μεταξύ του ποσού της εγ- γύησης καλής εκτέλεσης και του ποσού της καταβαλλο- μένης προκαταβολής. Η απόσβεση της προκαταβολής και η επιστροφή της εγγύησης καλής εκτέλεσης πραγ- ματοποιούνται, σύμφωνα με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης. Η προκαταβολή και η εγγύηση προκατα- βολής μπορεί να χορηγείται τμηματικά εφόσον τούτο ο- ρίζεται στους όρους της διακήρυξης και στα έγγραφα της σύμβασης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Οι αναθέτουσες αρχές/αναθέτοντες φορείς μπο- ρούν να ζητούν από τους προσφέροντες να παράσχουν: α) «Εγγύηση καλής λειτουργίας» για την αποκατάστα- ση των ελαττωμάτων που ανακύπτουν ή των ζημιών που προκαλούνται από δυσλειτουργία των έργων ή των αγα- θών κατά την περίοδο εγγύησης καλής λειτουργίας, ε- φόσον από τα έγγραφα της σύμβασης προβλέπεται η προσκόμιση τέτοιας εγγύησης. Το ύψος της εγγύησης καλής λειτουργίας καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβα- σης σε συγκεκριμένο χρηματικό ποσό. β) «Ασφάλιση κατά παντός κινδύνου και αστικής ευθύ- νης», η οποία καλύπτει την αποκατάσταση ζημιών που προκαλούνται από τον ανάδοχο της σύμβασης κατά την εκτέλεσή της. Η ασφάλιση αυτή ζητείται υποχρεωτικά στις δημόσιες συμβάσεις έργων.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Τα έγγραφα της σύμβασης ορίζουν κατά τρόπο σα- φή και ορισμένο τις απαιτούμενες εγγυήσεις, τον τύπο, το ακριβές ποσό, τη διαδικασία κατάπτωσης, επιστρο- φής ή αποδέσμευσης, και τους ειδικότερους όρους αυ- τών.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Οι εγγυήσεις των παραγράφων 1 έως 3 εκδίδονται από πιστωτικά ιδρύματα που λειτουργούν νόμιμα στα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊ- κού Οικονομικού Χώρου, ή στα κράτη-μέρη της Συμφω- νίας Δημοσίων Συμβάσεων του Παγκοσμίου Οργανι- σμού Εμπορίου, που κυρώθηκε με το ν. 2513/1997 (Α΄ 139) και έχουν, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, το δικαίωμα αυτό. Μπορούν, επίσης, να εκδίδονται από το Ε.Τ.Α.Α. - Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε. ή να παρέχονται με γραμμάτιο του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων με παρακατά- θεση σε αυτό του αντίστοιχου χρηματικού ποσού.

Άρθρο 158Χρόνος και τρόπος υποβολής προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχήςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Όσοι επιθυμούν να λάβουν μέρος σε διαδικασία α- νάθεσης πρέπει να καταθέσουν αίτηση συμμετοχής ή προσφορά εντός της προθεσμίας που ορίζεται στα έγ- γραφα της σύμβασης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Οι προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής υποβάλλο- νται ή αποστέλλονται στην αναθέτουσα αρχή/στον ανα- θέτοντα φορέα με οποιοδήποτε, από τα προβλεπόμενα από τις διατάξεις του νόμου αυτού, μέσα και παραλαμ- βάνονται από το αρμόδιο όργανο επί αποδείξει.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής που περιέρχο- νται στην αναθέτουσα αρχή/στον αναθέτοντα φορέα με οποιονδήποτε τρόπο, πριν από τη διενέργεια του διαγω- νισμού, δεν αποσφραγίζονται αλλά παραδίδονται στα αρμόδια όργανα διενέργειας της διαδικασίας ανάθεσης, προκειμένου να αποσφραγιστούν μαζί με τις άλλες που κατατέθηκαν με τη διαδικασία των άρθρων 164 έως 167. Προσφορές ή αιτήσεις συμμετοχής που υποβάλλονται ή περιέρχονται στην αναθέτουσα αρχή/στον αναθέτοντα φορέα εκπρόθεσμα, επιστρέφονται στους προσφέρο- ντες χωρίς να αποσφραγιστούν.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Οι προσφορές, οι αιτήσεις συμμετοχής και τα δικαι- ολογητικά συμμετοχής, εν γένει, που κατατίθενται στο πλαίσιο της διαδικασίας ανάθεσης υποβάλλονται σύμ- φωνα με το άρθρο 159.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Πριν τη λήξη της προθεσμίας για την υποβολή των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, ο προσφέρων ή ο υποψήφιος μπορεί να τροποποιήσει, συμπληρώσει ή α- ποσύρει την προσφορά του ή την αίτηση συμμετοχής του.

Άρθρο 159Περιεχόμενο των προσφορών και αιτήσεων συμμετοχήςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Στην ανοικτή διαδικασία οι προσφέροντες υποβάλ- λουν με την προσφορά τους τα ακόλουθα: α) Ξεχωριστό σφραγισμένο φάκελο, με την ένδειξη «Δικαιολογητικά Συμμετοχής», ο οποίος περιέχει: αα. Εγγύηση συμμετοχής στο διαγωνισμό, κατ’ άρθρο 157, εφόσον απαιτείται. ββ. Τα προβλεπόμενα στις παραγράφους 1, 4 και 5 του άρθρου 155 και στα έγγραφα της σύμβασης δικαιολογη- τικά ποιοτικής επιλογής, σχετικά με την προσωπική τους κατάσταση και την οικονομική ή χρηματοοικονομική ε- πάρκεια και την επαγγελματική ή την τεχνική ικανότητά τους. γγ. Τα αποδεικτικά έγγραφα νομιμοποίησης του προ- σφέροντος ή του υποψήφιου νομικού προσώπου. β) Ξεχωριστό σφραγισμένο φάκελο, με την ένδειξη «Τεχνική Προσφορά», ο οποίος περιέχει τα τεχνικά στοι- χεία της προσφοράς. Aν τα τεχνικά στοιχεία της προ- σφοράς δεν είναι δυνατόν, λόγω μεγάλου όγκου, να το- ποθετηθούν στον κυρίως φάκελο, τότε αυτά συσκευάζο- νται χωριστά και ακολουθούν τον κυρίως φάκελο με την ένδειξη «Παράρτημα Τεχνικής Προσφοράς» και τις λοι- πές ενδείξεις του κυρίως φακέλου. γ) Ξεχωριστό σφραγισμένο φάκελο, με την ένδειξη «Οικονομική Προσφορά», ο οποίος περιέχει τα οικονομι- κά στοιχεία της προσφοράς. δ) Νόμιμη εξουσιοδότηση για την υποβολή της προ- σφοράς ή της αίτησης συμμετοχής, εφόσον υποβάλλε- ται από τρίτο.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Στην κλειστή διαδικασία και στη διαδικασία με δια- πραγμάτευση: α) Όλοι οι υποψήφιοι υποβάλλουν κατά το στάδιο προ- επιλογής τα δικαιολογητικά συμμετοχής της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 1. β) Οι προεπιλεγέντες υποψήφιοι υποβάλλουν την τε- χνική και οικονομική προσφορά τους, σύμφωνα με όσα ορίζονται στις περιπτώσεις β΄ και γ΄ της παραγράφου 1. Τα δικαιολογητικά συμμετοχής, εκτός από την εγγύη- ση και τις δηλώσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 155.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Τα Δικαιολογητικά Συμμετοχής, πλην της εγγύησης και των δηλώσεων της παραγράφου 1 του άρθρου 155, μπορούν να υποβάλλονται σε απλά φωτοαντίγραφα. Στην περίπτωση αυτή, στη δήλωση της παραγράφου 1 του άρθρου 155 δηλώνεται ρητά ότι τα φωτοαντίγραφα αποτελούν ακριβή αντίγραφα των πρωτοτύπων.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Εφόσον τα δημόσια ή ιδιωτικά έγγραφα που υπο- βάλλονται με την προσφορά ή την αίτηση συμμετοχής δεν είναι συνταγμένα στην ελληνική γλώσσα, συνυποβάλ- λεται επίσημη μετάφρασή τους στην ελληνική γλώσσα.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Στα αλλοδαπά δημόσια έγγραφα και δικαιολογητικά εφαρμόζεται η Συνθήκη της Χάγης της 5.10.1961, που κυρώθηκε με το ν.1497/1984 (Α΄ 188).

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6

Στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να ορίζεται ότι ενημερωτικά και τεχνικά φυλλάδια και άλλα έντυπα - ε- ταιρικά ή μη - με ειδικό τεχνικό περιεχόμενο μπορούν να υποβάλλονται σε άλλη γλώσσα, χωρίς να συνοδεύο- νται από μετάφραση στην ελληνική.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 7

Αν στην προσφορά ή στην αίτηση συμμετοχής υ- πάρχει οποιαδήποτε προσθήκη ή διόρθωση, αυτή πρέπει να είναι καθαρογραμμένη και μονογραμμένη από τον συντάκτη, το δε αρμόδιο όργανο παραλαβής και απο- σφράγισης των προσφορών και αιτήσεων συμμετοχής, κατά τον έλεγχο, μονογράφει και σφραγίζει την τυχόν διόρθωση ή προσθήκη.

Άρθρο 160Πληρότητα και νομιμότητα δικαιολογητικών – ΔιευκρινίσειςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας μπορεί να καλεί εγγράφως τους προσφέροντες ή τους υποψηφίους να διευκρινίζουν ή να συμπληρώ- νουν τα έγγραφα ή τα δικαιολογητικά της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 1 και της περίπτωσης α΄ της παρα- γράφου 2 του άρθρου 159, που έχουν υποβάλει, μέσα σε εύλογη προθεσμία, η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότε- ρη από επτά (7) ημέρες από την ημερομηνία αποστολής σε αυτούς της σχετικής πρόσκλησης. Οποιαδήποτε διευ- κρίνιση ή συμπλήρωση υποβάλλεται από τους προσφέρο- ντες ή υποψηφίους χωρίς να έχει ζητηθεί από την αναθέ- τουσα αρχή/αναθέτοντα φορέα δεν λαμβάνεται υπόψη.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Η πιο πάνω διευκρίνιση ή η συμπλήρωση αφορά μό- νο στις ασάφειες, επουσιώδεις πλημμέλειες ή πρόδηλα τυπικά σφάλματα που επιδέχονται διόρθωση ή συμπλή- ρωση, όπως ιδίως παράλειψη μονογραφών, διακεκομμέ- νη αρίθμηση, ελαττώματα συσκευασίας και σήμανσης του φακέλου και των υποφακέλων των προσφορών ή αι- τήσεων συμμετοχής, λεκτικές και φραστικές αποκλίσεις των εγγράφων της προσφοράς από την ορολογία των εγγράφων της σύμβασης, που δεν επιφέρουν έννομες συνέπειες ως προς το περιεχόμενό τους, ελλείψεις ως προς τα νομιμοποιητικά στοιχεία, πλημμελή σήμανση α- ντιγράφων που εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4250/2014 (Α΄ 74) και μεταφράσεων και λοιπών πιστοποιητικών ή βεβαιώσεων, διαφοροποίηση της δομής των εγγράφων της προσφοράς από τα υπο- δείγματα, υποχρεωτικά ή μη, που θεσπίζονται με τον νό- μο, τις κανονιστικές πράξεις ή τα έγγραφα της σύμβα- σης. Η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση κατά το πρώτο εδά- φιο δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια μεταγενέστερη αντικατάσταση ή υποβολή εγγράφων σε συμμόρφωση των όρων της διακήρυξης, αλλά μόνο τη διευκρίνιση ή συμπλήρωση, ακόμη και με νέα έγγραφα, εγγράφων ή δικαιολογητικών που έχουν ήδη υποβληθεί.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Η διευκρίνιση ή η συμπλήρωση της παραγράφου 1 δεν πρέπει να εισάγει διακρίσεις, άνιση μεταχείριση των οικονομικών φορέων ή να έχει ως συνέπεια ευνοϊκή μεταχείριση συγκεκριμένου οικονομικού φορέα στη δια- δικασία ανάθεσης της δημόσιας σύμβασης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Η αναθέτουσα αρχή /ο αναθέτων φορέας μπορεί, μέσα σε εύλογη προθεσμία η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από επτά (7) ημέρες από την ημερομηνία υπο- βολής του αιτήματος, να ζητήσει έγγραφη διευκρίνιση του περιεχομένου της τεχνικής ή οικονομικής προσφο- ράς, αν περιέχει ασάφειες, ήσσονος σημασίας ατέλειες, επουσιώδεις παραλείψεις ή πρόδηλα τυπικά ή υπολογι- στικά σφάλματα που η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας κρίνει ότι μπορεί να θεραπευθούν. Η διευκρίνιση αυτή δεν πρέπει να έχει ως αποτέλεσμα την ουσιώδη αλ- λοίωση της προσφοράς ή τη μεταβολή στην κατάταξη των προσφορών, σύμφωνα με τα κριτήρια ανάθεσης και δεν πρέπει να προσδίδει αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέ- κτημα της συγκεκριμένης προσφοράς σε σχέση με τις λοιπές.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Η παροχή της δυνατότητας διευκρινίσεων στον προσφέροντα ή υποψήφιο, σύμφωνα με τις παραγρά- φους 1 έως 4, είναι υποχρεωτική για την αναθέτουσα αρχή/ τον αναθέτοντα φορέα, άν επίκειται αποκλεισμός του από τη διαδικασία, λόγω ασαφειών των δικαιολογη- τικών και εγγράφων της προσφοράς.

Άρθρο 161Χρόνος ισχύος των προσφορώνΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Οι προσφορές ισχύουν και δεσμεύουν τους προ- σφέροντες για διάστημα που ορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης και, που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους δώδε- κα (12) μήνες από την επόμενη της διενέργειας της δια- δικασίας ανάθεσης, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στα έγγραφα της σύμβασης. Προσφορά που ορίζει χρόνο ι- σχύος μικρότερο από αυτόν που προβλέπεται στα έγ- γραφα της σύμβασης απορρίπτεται ως απαράδεκτη.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Αν οι προσφέροντες κλήθηκαν να παρατείνουν την ισχύ των προσφορών τους πέραν του χρόνου που ορί- ζεται σύμφωνα με την παράγραφο 1, και αποδέχθηκαν την παράταση, πριν τη λήξη της ισχύος τους, οι προ- σφορές τους ισχύουν και τους δεσμεύουν και για το επι- πλέον αυτό χρονικό διάστημα.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Η ισχύς της προσφοράς μπορεί να παρατείνεται εγ- γράφως, εφόσον τούτο ζητηθεί από την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα, πριν από τη λήξη της, κατ’ ανώτατο όριο για χρονικό διάστημα ίσο με το προβλε- πόμενο από τη διακήρυξη. Μετά τη λήξη και του παραπά- νω ανώτατου ορίου χρόνου παράτασης ισχύος της προ- σφοράς, τα αποτελέσματα της διαδικασίας ανάθεσης υ- ποχρεωτικά ματαιώνονται, εκτός αν η αναθέτουσα αρ- χή/ο αναθέτων φορέας κρίνει, κατά περίπτωση, αιτιολο- γημένα, ότι η συνέχιση της διαδικασίας εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, οπότε οι συμμετέχοντες στη διαδι- κασία ανάθεσης μπορούν να επιλέξουν, είτε να παρατεί- νουν την προσφορά τους, εφόσον τους ζητηθεί πριν την πάροδο του ανωτέρω ανώτατου ορίου παράταση της προσφοράς τους, είτε όχι. Στην τελευταία περίπτωση, η διαδικασία συνεχίζεται με όσους παρέτειναν τις προ- σφορές τους και αποκλείονται οι λοιποί προσφέροντες.

Άρθρο 162Λόγοι απόρριψης προσφορώνΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Η αναθέτουσα αρχή / ο αναθέτων φορέας, με βάση τα αποτελέσματα του ελέγχου και αξιολόγησης των προσφορών, απορρίπτει, σε κάθε περίπτωση, προσφορά: α) Η οποία είναι ελλιπής κατά τα προηγούμενα άρθρα ή υποβλήθηκε κατά παράβαση των απαράβατων όρων περί σύνταξης και υποβολής της προσφοράς, όπως οι ό- ροι αυτοί ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης. β) Στην οποία η τιμή δεν είναι απόλυτα προσδιορισμένη. γ) Η οποία περιέχει ατέλειες, ελλείψεις, ασάφειες ή σφάλματα, εφόσον αυτά δεν επιδέχονται συμπλήρωση ή διόρθωση ή, εφόσον επιδέχονται συμπλήρωση ή διόρθω- ση, δεν έχουν αποκατασταθεί κατά την αποσαφήνιση και τη συμπλήρωσή της, σύμφωνα με το άρθρο 160. δ) Για την οποία ο προσφέρων δεν έχει παράσχει τις α- παιτούμενες εξηγήσεις, εντός της προκαθορισμένης προθεσμίας, ή η εξήγηση δεν είναι αποδεκτή από την α- ναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα, σύμφωνα με το άρθρο 160. ε) Η οποία δεν πληροί τις προϋποθέσεις που σχετίζο- νται με τα χαρακτηριστικά του αντικειμένου της σύμβα- σης. στ) Η οποία είναι εναλλακτική προσφορά, αν τέτοια δεν επιτρέπεται ή, αν επιτρέπεται, δεν πληροί τις ελάχι- στες απαιτήσεις των εγγράφων της σύμβασης. ζ) Η οποία υποβάλλεται από έναν προσφέροντα που έ- χει υποβάλει δύο ή περισσότερες προσφορές, με την ε- πιφύλαξη της περίπτωσης που επιτρέπεται η υποβολή ε- ναλλακτικής προσφοράς.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Η παράγραφος 1 εφαρμόζεται αναλόγως στο πλαί- σιο της διαδικασίας αξιολόγησης των αιτήσεων συμμε- τοχής στην κλειστή διαδικασία, τη διαδικασία του αντα- γωνιστικού διαλόγου ή στη διαδικασία διαπραγμάτευ- σης.

Άρθρο 163Αξιολόγηση προσφορώνΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Η αξιολόγηση των προσφορών διενεργείται από το αρμόδιο όργανο της αναθέτουσας αρχής / του αναθέτο- ντος φορέα, όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 195 του πα- ρόντος νόμου.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Με την επιφύλαξη του άρθρου 166, αξιολογούνται μόνον οι προσφορές που έχουν κριθεί ως τεχνικά απο- δεκτές και σύμφωνες με τους λοιπούς όρους των εγ- γράφων της σύμβασης. Στο στάδιο της τεχνικής αξιολό- γησης το αρμόδιο όργανο μπορεί να επισκέπτεται τις ε- γκαταστάσεις των προσφερόντων, προκειμένου να εξε- τάσει τις πραγματικές κατασκευαστικές δυνατότητές τους για τα συγκεκριμένα υλικά που προσφέρουν στο διαγωνισμό.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, σε περίπτωση ισοδύ- ναμων προσφορών, με την ίδια συνολική τελική βαθμο- λογία μεταξύ δύο ή περισσότερων προσφερόντων, στα έγγραφα της σύμβασης μπορεί να ορίζεται ότι η κατακύ- ρωση γίνεται είτε στην προσφορά με την ανώτερη τεχνι- κή βαθμολογία είτε στην προσφορά με τη χαμηλότερη τιμή, βάσει της σχετικής βαρύτητας του κάθε κριτηρίου, όπως αυτή προκύπτει από την ποσοστιαία αναλογία με- ταξύ τους στα έγγραφα της σύμβασης. Σε περίπτωση που οι ισοδύναμες προσφορές έχουν την ίδια τιμή, η α- ναθέτουσα αρχή / ο αναθέτων φορέας καλεί εγγράφως όλους τους προσφέροντες που υπέβαλαν τις προσφο- ρές με την ίδια τιμή να υποβάλουν, μέσα σε εύλογη προ- θεσμία που καθορίζει το αρμόδιο όργανο στην σχετική πρόσκληση και η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη α- πό πέντε (5) και μεγαλύτερη από δέκα (10) ημέρες, βελ- τιωμένη οικονομική προσφορά σε σφραγισμένο φάκελο και ανάδοχος ανακηρύσσεται ο προσφέρων που, βάσει της βελτιωμένης οικονομικής του προσφοράς, υποβάλει τη χαμηλότερη συνολική τιμή. Αν και μετά από τη διαδι- κασία αυτή δεν προκύψει ανάδοχος, η αναθέτουσα αρχή /ο αναθέτων φορέας επιλέγει τον ανάδοχο με κλήρωση. Η διαδικασία και οι όροι της κλήρωσης καθορίζονται με τα προεδρικά διατάγματα του άρθρου 172.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η χαμηλότερη τιμή, ι- σότιμες θεωρούνται οι προσφορές με την ίδια ακριβώς τιμή. Σε περίπτωση ισότιμων προσφορών, η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας καλεί εγγράφως όλους τους προσφέροντες που υπέβαλαν τις ισότιμες προσφορές να υποβάλουν, μέσα σε εύλογη προθεσμία που καθορίζει το αρμόδιο όργανο στην σχετική πρόσκληση και η οποία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από πέντε (5) και μεγαλύ- τερη από δέκα (10) ημέρες, βελτιωμένη οικονομική προ- σφορά σε σφραγισμένο φάκελο και ανάδοχος ανακη- ρύσσεται ο μειοδότης. Αν και μετά από τη διαδικασία αυ- τή δεν προκύψει μειοδότης, η αναθέτουσα αρχή/ο ανα- θέτων φορέας επιλέγει τον ανάδοχο με κλήρωση. Η δια- δικασία και οι όροι της κλήρωσης καθορίζονται με τα προεδρικά διατάγματα του άρθρου 172.

Άρθρο 164Διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των προσφορών στην ανοικτή διαδικασία με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφοράΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Στην ανοικτή διαδικασία, όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προ- σφορά, η διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των προσφορών διενεργείται σύμφωνα με τις επόμενες παραγράφους.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Η αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής λαμβάνει χώρα την ημέρα και ώρα που ορί- ζεται στα έγγραφα της σύμβασης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Η αποσφράγιση των δικαιολογητικών συμμετοχής γίνεται δημόσια, παρουσία των προσφερόντων ή των νομίμως εξουσιοδοτημένων εκπροσώπων τους. Όσοι δι- καιούνται να παρευρίσκονται λαμβάνουν γνώση των συμμετεχόντων στη διαδικασία ανάθεσης και των στοι- χείων που υποβλήθηκαν από αυτούς. Στα έγγραφα της σύμβασης ορίζεται η διαδικασία πρόσβασης των προ- σφερόντων στα δικαιολογητικά συμμετοχής, σύμφωνα με το άρθρο 34. Μετά την αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής, το αρμόδιο όργανο προβαίνει στην καταχώριση των προσφερόντων, των δι- καιολογητικών που αυτοί υπέβαλαν και των αποτελε- σμάτων του ελέγχου τους σε πρακτικό το οποίο συντάσ- σει.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Σε επόμενη κλειστή συνεδρίαση, που διενεργείται είτε αυθημερόν, ευθύς αμέσως μετά το πέρας της δημό- σιας συνεδρίασης της παραγράφου 1, είτε σε επόμενη η- μέρα, διενεργείται η αποσφράγιση των τεχνικών προ- σφορών. Κατά τη διαδικασία αυτή ελέγχεται η πληρότη- τα και η κανονικότητά τους και ακολουθεί η βαθμολόγη- σή τους. Σε περίπτωση ασυμφωνίας της τεχνικής προ- σφοράς με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης, το αρμόδιο όργανο εισηγείται τον αποκλεισμό του προσφέ- ροντα από τη συνέχεια της διαδικασίας και εκδίδει πρα- κτικό για την απόρριψη των τεχνικών προσφορών που δεν γίνονται αποδεκτές και τη βαθμολόγηση των τεχνι- κών προσφορών που γίνονται αποδεκτές.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Τα αποτελέσματα του σταδίου του ελέγχου των δι- καιολογητικών συμμετοχής και του σταδίου της αξιολό- γησης της τεχνικής προσφοράς επικυρώνονται με από- φαση της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα, η οποία κοινοποιείται με επιμέλεια της αναθέτουσας αρ- χής/του αναθέτοντος φορέα στους προσφέροντες.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6

Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας προσκαλεί τους προσφέροντες, των οποίων οι τεχνικές προσφορές κρίθηκαν αποδεκτές, να προσέλθουν σε συγκεκριμένη ημέρα και ώρα για την αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών. Οικονομικές προσφορές προσφερόντων των οποίων οι τεχνικές προσφορές δεν κρίθηκαν αποδε- κτές δεν αποσφραγίζονται, αλλά επιστρέφονται.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 7

Η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών γίνε- ται παρουσία των προσφερόντων που προσκλήθηκαν σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο. Ακολουθεί ο έλεγχος πληρότητας και κανονικότητας των οικονομι- κών προσφορών και η κατάταξη των προσφορών ανάλο- γα με το κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με την σύνταξη πρακτικού του αρμόδιου οργάνου.

Άρθρο 165Διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των αιτήσεων συμμετοχής και προσφορών στην κλειστή διαδικασία με κριτήριο ανάθεσης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφοράΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Στην κλειστή διαδικασία, όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προ- σφορά, η διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των αιτήσεων συμμετοχής και των προσφορών διενερ- γείται σύμφωνα με τις επόμενες παραγράφους.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Η αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολογητικών συμμετοχής λαμβάνει χώρα την ημέρα και ώρα που ορί- ζεται στα έγγραφα της σύμβασης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Η αποσφράγιση των δικαιολογητικών συμμετοχής κατά το πρώτο στάδιο της κλειστής διαδικασίας γίνεται δημόσια, παρουσία των υποψηφίων ή των νομίμως εξου- σιοδοτημένων εκπροσώπων τους. Όσοι δικαιούνται να παρευρίσκονται λαμβάνουν γνώση των συμμετεχόντων στη διαδικασία ανάθεσης και των στοιχείων που υποβλή- θηκαν από αυτούς. Στα έγγραφα της σύμβασης ορίζεται η διαδικασία πρόσβασης των υποψηφίων στα δικαιολο- γητικά συμμετοχής σύμφωνα με το άρθρο 34.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Μετά την αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολο- γητικών συμμετοχής, το αρμόδιο όργανο προβαίνει στην καταχώριση των υποψηφίων, στον έλεγχο των δικαιολο- γητικών που υπέβαλαν και προβαίνει στη βαθμολόγηση των αιτήσεων συμμετοχής των υποψηφίων, βάσει των κριτηρίων προεπιλογής που καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης, σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρ- θρου 68.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Τα αποτελέσματα του σταδίου του ελέγχου των δι- καιολογητικών συμμετοχής της παραγράφου 1 και προ- επιλογής καταχωρούνται σε σχετικό πρακτικό προεπι- λογής, που επικυρώνεται με απόφαση της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα, η οποία κοινοποιείται με επι- μέλεια της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα στους προσφέροντες ή υποψηφίους.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6

H αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας προσκα- λεί τους υποψηφίους που προεπιλέγησαν για υποβολή προσφορών στο δεύτερο στάδιο της κλειστής διαδικα- σίας.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 7

Μετά την υποβολή προσφορών κατά το δεύτερο στάδιο της κλειστής διαδικασίας, η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας προσκαλεί τους προσφέροντες, να παραστούν στη δημόσια συνεδρίαση αποσφράγισης των τεχνικών προσφορών, σε ημερομηνία και ώρα που ο- ρίζεται σε σχετική πρόσκληση. Σε επόμενη κλειστή συ- νεδρίαση, που διενεργείται είτε αυθημερόν, ευθύς αμέ- σως μετά το πέρας της δημόσιας συνεδρίασης του προη- γούμενου εδαφίου, είτε σε επόμενη ημέρα ελέγχεται η πληρότητα, η νομιμότητα και η κανονικότητα των τεχνι- κών προσφορών και ακολουθεί η βαθμολόγηση ή αξιολό- γησή τους. Σε περίπτωση ασυμφωνίας της τεχνικής προ- σφοράς με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης, το αρμόδιο όργανο εισηγείται τον αποκλεισμό του προσφέ- ροντα από τη συνέχεια της διαδικασίας και συντάσσει πρακτικό για την απόρριψη των τεχνικών προσφορών που δεν γίνονται αποδεκτές και τη βαθμολόγηση των τε- χνικών προσφορών που γίνονται αποδεκτές.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 8

Τα αποτελέσματα του σταδίου της αξιολόγησης της τεχνικής προσφοράς επικυρώνονται με απόφαση της α- ναθέτουσας αρχής/ του αναθέτοντος φορέα, η οποία κοινοποιείται με επιμέλεια της αναθέτουσας αρχής στους προσφέροντες.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 9

Η αναθέτουσα αρχή / ο αναθέτων φορέας προσκα- λεί τους προσφέροντες, των οποίων οι τεχνικές προ- σφορές κρίθηκαν αποδεκτές, να προσέλθουν σε συγκε- κριμένη ημέρα και ώρα για την αποσφράγιση των οικονο- μικών προσφορών. Οικονομικές προσφορές προσφερό- ντων των οποίων οι τεχνικές προσφορές δεν κρίθηκαν α- ποδεκτές δεν αποσφραγίζονται, αλλά επιστρέφονται.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 10

Η αποσφράγιση των οικονομικών προσφορών γίνε- ται παρουσία των προσφερόντων που προσκλήθηκαν σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο. Ακολουθεί ο έλεγχος της πληρότητας, της νομιμότητας και της κανο- νικότητας των οικονομικών προσφορών και η κατάταξη των προσφορών ανάλογα με το κριτήριο ανάθεσης της σύμβασης. Η διαδικασία ολοκληρώνεται με τη σύνταξη πρακτικού του αρμόδιου οργάνου.

Άρθρο 166Διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των προσφορών σε ένα στάδιο με κριτήριο ανάθεσης τη χαμηλότερη τιμήΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Στην ανοικτή διαδικασία ή στο δεύτερο στάδιο της κλειστής διαδικασίας, όταν κριτήριο ανάθεσης είναι η χαμηλότερη τιμή και δεν προβλέπεται η υποβολή τεχνι- κής προσφοράς ή προβλέπεται η υποβολή της και μόνο ο έλεγχος της πληρότητας και κανονικότητάς της, σύμφω- να τους όρους των εγγράφων της σύμβασης, η διαδικα- σία αποσφράγισης και αξιολόγησης της προσφοράς διε- νεργείται σε ενιαίο στάδιο, σύμφωνα με τις επόμενες παραγράφους.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Η αποσφράγιση των δικαιολογητικών συμμετοχής και της οικονομικής προσφοράς γίνεται δημόσια, παρου- σία των προσφερόντων ή των νομίμως εξουσιοδοτημέ- νων εκπροσώπων τους. Το αρμόδιο όργανο προβαίνει κατ’ αρχάς στον έλεγχο και την αξιολόγηση των οικονο- μικών προσφορών και εν συνεχεία στον έλεγχο των δι- καιολογητικών συμμετοχής κατά σειρά μειοδοσίας. Σε ε- πόμενη κλειστή συνεδρίαση, που διενεργείται είτε ευθύς αμέσως μετά το πέρας της δημόσιας συνεδρίασης του πρώτου εδαφίου είτε σε επόμενη ημέρα, αποσφραγίζε- ται και ελέγχεται η πληρότητα και η κανονικότητα της τεχνικής προσφοράς του προσφέροντος που υπέβαλε τη χαμηλότερη τιμή, εφόσον ο έλεγχος των δικαιολογητι- κών συμμετοχής που υπέβαλε απέβη θετικός. Αν η τεχνι- κή προσφορά κριθεί πλημμελής ή μη κανονική, αποσφρα- γίζεται και ελέγχεται κατά τα ανωτέρω η τεχνική προ- σφορά του προσφέροντος που υπέβαλε την αμέσως ε- πόμενη χαμηλότερη τιμή και ούτω καθ’ εξής.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Μετά το πέρας της διαδικασίας της παραγράφου 2, το αρμόδιο όργανο προβαίνει στην καταχώρηση σε πρακτικό των προσφερόντων, των δικαιολογητικών συμ- μετοχής, των οικονομικών προσφορών και των αποτε- λεσμάτων του ελέγχου και της αξιολόγησής τους και της τεχνικής ή των τεχνικών προσφορών που αποσφρα- γίσθηκαν και του αποτελέσματος του ελέγχου της πλη- ρότητας και κανονικότητας αυτών, κατά σειρά μειοδο- σίας.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας του ελέγ- χου των δικαιολογητικών συμμετοχής, της αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς και του ελέγχου της πληρό- τητας και της κανονικότητας της τεχνικής ή των τεχνι- κών προσφορών, σύμφωνα με τις προηγούμενες παρα- γράφους, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας προ- σκαλεί εγγράφως τον πρώτο σε κατάταξη μειοδότη, στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση («προσωρι- νό ανάδοχο») να υποβάλει τα δικαιολογητικά κατακύρω- σης σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 168.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Τα αποτελέσματα του ελέγχου των δικαιολογητι- κών συμμετοχής, της αξιολόγησης της οικονομικής προ- σφοράς και του ελέγχου της πληρότητας και της κανονι- κότητας της τεχνικής προσφοράς του πρώτου μειοδότη, σύμφωνα με τις παραγράφους 2 έως 4 και του σταδίου ε- λέγχου των δικαιολογητικών κατακύρωσης, σύμφωνα με το άρθρο 168, επικυρώνονται με την απόφαση κατακύ- ρωσης του άρθρου 170.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6

Όσοι δικαιούνται να παρευρίσκονται στη διαδικασία αποσφράγισης της προσφοράς, λαμβάνουν γνώση των συμμετεχόντων στη διαδικασία ανάθεσης και των στοι- χείων των προσφορών που υποβλήθηκαν από αυτούς. Στα έγγραφα της σύμβασης ορίζεται η διαδικασία πρό- σβασης των προσφερόντων στα δικαιολογητικά συμμε- τοχής, σύμφωνα με το άρθρο 34.

Άρθρο 167Διαδικασία αποσφράγισης και αξιολόγησης των αιτήσεων συμμετοχής στη διαδικασία διαπραγμάτευσης με δημοσίευση προκήρυξης ή ανταγωνιστικού διαλόγουΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Στη διαδικασία διαπραγμάτευσης με δημοσίευση προκήρυξης ή ανταγωνιστικού διαλόγου, η διαδικασία α- ποσφράγισης και αξιολόγησης των αιτήσεων συμμετο- χής και των προσφορών διενεργείται σύμφωνα με τις ε- πόμενες παραγράφους.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Για την αποσφράγιση του φακέλου των δικαιολογη- τικών συμμετοχής κατά το πρώτο στάδιο της προεπιλο- γής, στο πλαίσιο διαδικασίας διαπραγμάτευσης ή αντα- γωνιστικού διαλόγου, εφαρμόζονται οι παράγραφοι 1 έ- ως 4 του άρθρου 165.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Οι ειδικότεροι όροι διενέργειας των επόμενων στα- δίων της διαπραγμάτευσης ή του ανταγωνιστικού διαλό- γου, καθορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης, σύμφω- να με τις διατάξεις του παρόντος νόμου. Η διαδικασία ο- λοκληρώνεται με τη σύνταξη πρακτικού του αρμόδιου οργάνου σχετικά με τα αποτελέσματα της διαπραγμά- τευσης.

Άρθρο 168Πρόσκληση για υποβολή δικαιολογητικών κατακύρωσηςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Μετά την αξιολόγηση των προσφορών ή των απο- τελεσμάτων της διαπραγμάτευσης, κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 163 έως 166, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας ειδοποιεί εγγράφως τον προσφέροντα, στον ο- ποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση («προσωρινό ανά- δοχο»), να υποβάλει εντός προθεσμίας που καθορίζεται στα έγγραφα της σύμβασης και δεν μπορεί να είναι μι- κρότερη των δέκα (10) ούτε μεγαλύτερη των είκοσι (20) ημερών από την κοινοποίηση της σχετικής έγγραφης ει- δοποίησης σε αυτόν, τα πρωτότυπα ή αντίγραφα που εκ- δίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 4250/2014 (Α΄ 74) όλων των δικαιολογητικών που κα- θορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης, ως αποδεικτικά στοιχεία για την πλήρωση των κριτηρίων ποιοτικής επι- λογής του άρθρου 155. Τα δικαιολογητικά κατακύρωσης αποδεικνύουν την πλήρωση των κριτηρίων ποιοτικής επι- λογής κατά τον χρόνο της κοινοποίησης της έγγραφης ειδοποίησης του πρώτου εδαφίου.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

To αρμόδιο όργανο προβαίνει στον έλεγχο των δι- καιολογητικών κατακύρωσης μέσα σε δέκα (10) ημέρες από την προσκόμισή τους.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Αν δεν προσκομισθούν δικαιολογητικά κατακύρω- σης ή υπάρχουν ελλείψεις σε αυτά που υποβλήθηκαν, παρέχεται προθεσμία στον προσωρινό ανάδοχο να τα προσκομίσει ή να τα συμπληρώσει μέσα σε προθεσμία πέντε (5) ημερών από την κοινοποίηση σχετικής έγγρα- φης ειδοποίησης σε αυτόν. Η αναθέτουσα αρχή δύναται να παρατείνει την ως άνω προθεσμία, εφόσον αιτιολο- γείται αυτό επαρκώς. Στην περίπτωση αυτή η δεκαήμερη (10) προθεσμία για την έκδοση της απόφασης κατακύρω- σης, σύμφωνα με την παράγραφο 8, εκκινεί από την επο- μένη της λήξης της προθεσμίας προσκόμισης των δικαιο- λογητικών.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Αν κατά τον έλεγχο των δικαιολογητικών του προ- σωρινού αναδόχου διαπιστωθεί ότι τα στοιχεία που δη- λώθηκαν σύμφωνα με το άρθρο 155 είναι ψευδή ή ανα- κριβή, ο προσωρινός ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος και καταπίπτει υπέρ της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτο- ντος φορέα η εγγύηση συμμετοχής του, εφόσον είχε προσκομισθεί και, με την επιφύλαξη του επόμενου άρ- θρου, η κατακύρωση γίνεται στον προσφέροντα που υ- πέβαλε την αμέσως επόμενη χαμηλότερη τιμή ή την ε- πόμενη πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προ- σφορά, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προσφορά του προσφέροντος που απορρίφθηκε. Αν κανένας από τους προσφέροντες δεν υπέβαλε αληθή ή ακριβή δήλωση, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις του άρ- θρου 155, η διαδικασία ανάθεσης ματαιώνεται.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Αν ο προσωρινός ανάδοχος δεν υποβάλει στο προ- καθορισμένο χρονικό διάστημα τα απαιτούμενα πρωτό- τυπα ή αντίγραφα που εκδίδονται σύμφωνα με τα ανωτέ- ρω, των δικαιολογητικών κατακύρωσης που αναφέρο- νται στα έγγραφα της σύμβασης, κηρύσσεται έκπτωτος και καταπίπτει υπέρ της αναθέτουσας αρχής/του αναθέ- τοντος φορέα η εγγύηση συμμετοχής του, εφόσον είχε προσκομισθεί, και η κατακύρωση γίνεται στον προσφέ- ροντα που υπέβαλε την αμέσως επόμενη χαμηλότερη τι- μή ή την επόμενη πλέον συμφέρουσα από οικονομική ά- ποψη προσφορά, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προσφο- ρά του προσφέροντος που απορρίφθηκε. Αν κανένας α- πό τους προσφέροντες δεν προσκομίζει ένα ή περισσό- τερα από τα απαιτούμενα έγγραφα και δικαιολογητικά, η διαδικασία ανάθεσης ματαιώνεται.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6

Αν από τα δικαιολογητικά του προσωρινού αναδό- χου που προσκομίσθηκαν νομίμως και εμπροθέσμως, δεν αποδεικνύεται η πλήρωση μιας ή περισσότερων α- πό τις απαιτήσεις των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής σύμφωνα με την παράγραφο 1 και τα άρθρα 154-157, ο προσωρινός ανάδοχος κηρύσσεται έκπτωτος και καταπί- πτει υπέρ της αναθέτουσας αρχής/αναθέτοντος φορέα η εγγύηση συμμετοχής του, εφόσον είχε προσκομισθεί, και, με την επιφύλαξη του επόμενου άρθρου, η κατακύ- ρωση γίνεται στον προσφέροντα που υπέβαλε την αμέ- σως επόμενη χαμηλότερη τιμή ή την επόμενη πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η προσφορά του προσφέροντος που απορρίφθηκε. Αν κανένας από τους προσφέροντες δεν αποδείξει ότι πληροί τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής, σύμφωνα με την παράγραφο 1 και τα άρθρα 154-157, η διαδικασία ανάθεσης ματαιώνεται.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 7

Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας δέχεται τα ήδη κατατεθειμένα σε αυτήν/αυτόν πρωτότυπα ή αντί- γραφα των δικαιολογητικών κατακύρωσης που πρέπει να υποβάλονται σύμφωνα με το παρόν άρθρο, εφόσον αυτή έχουν ήδη υποβληθεί σε προγενέστερη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης, που πραγματοποιήθηκε από την ίδια αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα, εφόσον είναι σύμφωνα με τους όρους των εγγράφων της σύμβασης και είναι σε ισχύ.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 8

Η διαδικασία ελέγχου των δικαιολογητικών κατακύ- ρωσης ολοκληρώνεται με τη σύνταξη πρακτικού από το αρμόδιο όργανο και τη διαβίβαση του φακέλου στο απο- φαινόμενο όργανο της αναθέτουσας αρχής/ του αναθέ- τοντος φορέα για τη λήψη απόφασης είτε για την κήρυ- ξη του προσωρινού αναδόχου ως εκπτώτου, είτε για τη ματαίωση της διαδικασίας ανάθεσης κατά τις παραγρά- φους 4, 5 ή 6 είτε κατακύρωσης της σύμβασης κατά το άρθρο 170. Η σχετική απόφαση του αποφαινομένου ορ- γάνου εκδίδεται εντός δέκα (10) ημερών από την παρα- λαβή του φακέλου από το αρμόδιο όργανο διενέργειας της διαδικασίας ανάθεσης.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 9

Όσοι υπέβαλαν παραδεκτές προσφορές λαμβάνουν γνώση των δικαιολογητικών κατακύρωσης που κατατέ- θηκαν. Στη διακήρυξη ορίζεται περαιτέρω η διαδικασία υποβολής των δικαιολογητικών κατακύρωσης και ο χρό- νος πρόσβασης όσων έχουν έννομο συμφέρον σε αυτά.

Άρθρο 169Οψιγενείς μεταβολέςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Αν επέλθουν μεταβολές στις προϋποθέσεις τις ο- ποίες οι προσφέροντες/υποψήφιοι είχαν δηλώσει ότι πληρούν σύμφωνα με το άρθρο 155, οι οποίες επήλθαν ή για τις οποίες έλαβε γνώση ο προσφέρων/υποψήφιος μετά την δήλωση της παραγράφου 1 του άρθρου 155 και μέχρι την ημέρα της έγγραφης ειδοποίησης της παρα- γράφου 1 του άρθρου 168, οι προσφέροντες/υποψήφιοι οφείλουν να ενημερώσουν αμελλητί την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φορέα σχετικά και το αργότερο μέχρι την ημέρα της έγγραφης ειδοποίησης της παρα- γράφου 1 του άρθρου 168.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Σε περίπτωση έγκαιρης και προσήκουσας ενημέρω- σης της αναθέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα για οψιγενείς μεταβολές κατά την έννοια της προηγού- μενης παραγράφου που επήλθαν στο πρόσωπο του προ- σωρινού αναδόχου, δεν καταπίπτει υπέρ της αναθέτου- σας αρχής/του αναθέτοντος φορέα η εγγύηση συμμετο- χής του, εφόσον αυτή είχε προσκομισθεί, σύμφωνα με τις παραγράφους 4, 5 και 6 του άρθρου 168, και εφαρμό- ζονται κατά τα λοιπά οι διατάξεις των παραγράφων αυ- τών. Σε αντίθετη περίπτωση, καταπίπτει υπέρ της αναθέ- τουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα η εγγύηση συμ- μετοχής του προσωρινού αναδόχου, εφόσον είχε προ- σκομισθεί, σύμφωνα με τις παραγράφους 4, 5 και 6 του άρθρου 168.

Άρθρο 170Απόφαση κατακύρωσηςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Στην απόφαση κατακύρωσης συνιστά εκτελεστή δι- οικητική πράξη, στην οποία ενσωματώνονται τα αποτέ- λεσματα του σταδίου αξιολόγησης της οικονομικής προσφοράς ή διαπραγμάτευσης, σύμφωνα με τα άρθρα 164 έως 167, και του σταδίου ελέγχου των δικαιολογητι- κών κατακύρωσης. Στην απόφαση αυτή αναφέρονται υ- ποχρεωτικά οι προθεσμίες για την αναστολή της σύνα- ψης της σύμβασης σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 182 και τις παραγράφους 2 και 3 του άρθου 187.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας κοινοποι- εί, με απόδειξη, αμέσως την απόφαση κατακύρωσης, μα- ζί με αντίγραφο των πρακτικών της διαδικασίας ελέγχου και αξιολόγησης των προσφορών σε κάθε προσφέρο- ντα με κάθε πρόσφορο τρόπο, όπως με τηλεομοιοτυπία, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο κ.λπ.), επί αποδείξει.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Η απόφαση κατακύρωσης δεν παράγει τα έννομα α- ποτελέσματά της, εφόσον η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέ- των φορέας δεν την κοινοποίησε σε όλους τους προ- σφέροντες. Τα έννομα αποτελέσματα της απόφασης κατακύρωσης και ιδίως η σύναψη της σύμβασης επέρχο- νται είτε από την άπρακτη πάροδο της προθεσμίας άσκη- σης προσφυγής ή από την έκδοση απόφασης επί τυχόν ασκηθείσας προσφυγής του άρθρου 182 κατά της από- φασης κατακύρωσης είτε μετά την άπρακτη πάροδο της προθεσμίας άσκησης ασφαλιστικών μέτρων ή την έκδο- ση απόφασης επ’ αυτών, σύμφωνα με τα άρθρα 187 και μετά την ολοκλήρωση του προσυμβατικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, σύμφωνα με το άρθρα 35 και 36 του ν. 4129/2013 (Α΄ 52), εφόσον απαιτείται.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Μετά την κατά την προηγούμενη παράγραφο επέ- λευση των εννόμων αποτελεσμάτων της απόφασης κα- τακύρωσης, η αναθέτουσα αρχή/ ο αναθέτων φορέας προσκαλεί τον ανάδοχο να προσέλθει για την υπογραφή της σύμβασης, εντός είκοσι (20) ημέρων από τη λήψη της σχετικής έγγραφης ειδικής πρόσκλησης. Κατά το στάδιο αυτό επιτρέπεται, κατόπιν συμφωνίας μεταξύ της αναθέτουσας αρχής/ του αναθέτοντος φορέα και του προς ον η κατακύρωση προσωρινού αναδόχου, η μείωση του προσφερόμενου τιμήματος.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Εάν ο προσωρινός ανάδοχος δεν προσέλθει να υ- πογράψει τη σύμβαση μέσα στην προθεσμία που ορίζε- ται στην ειδική πρόκληση, κηρύσσεται έκπτωτος και η κατακύρωση γίνεται στον προσφέροντα που υπέβαλε την αμέσως επόμενη χαμηλότερη τιμή ή την επόμενη πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά. Αν κανένας από τους προσφέροντες δεν προσέλθει για την υπογραφή της σύμβασης, η διαδικασία ανάθεσης μα- ταιώνεται.

Άρθρο 171Ματαίωση της διαδικασίας ανάθεσηςΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

Ματαίωση της διαδικασίας ανάθεσης μπορεί να λά- βει χώρα με ειδικώς αιτιολογημένη απόφαση της ανα- θέτουσας αρχής/του αναθέτοντος φορέα, μετά από γνώ- μη του αρμόδιου οργάνου, στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) Λόγω παράτυπης διεξαγωγής της διαδικασίας ανά- θεσης, εφόσον από την παρατυπία είτε δεν αναπτύχθηκε αποτελεσματικός ανταγωνισμός είτε επηρεάζεται το α- ποτέλεσμά της. β) Εφόσον η διαδικασία ανάθεσης απέβη άγονη, λόγω μη υποβολής προσφοράς ή απόρριψης όλων των προ- σφορών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 162. γ) Αν οι οικονομικές και τεχνικές παράμετροι που σχε- τίζονται με τη διαδικασία ανάθεσης άλλαξαν ουσιωδώς και η εκτέλεση του συμβατικού αντικειμένου δεν ενδια- φέρει πλέον την αναθέτουσα αρχή/τον αναθέτοντα φο- ρέα. δ) Αν λόγω ανωτέρας βίας, δεν είναι δυνατή η κανονι- κή εκτέλεση της σύμβασης. ε) Στις περιπτώσεις των παραγράφων 4, 5 και 6 του άρ- θρου 168 και της παραγράφου 5 του άρθρου 170. στ) Αν η προσφορά κριθεί ως μη συμφέρουσα από οι- κονομική άποψη.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Αν διαπιστωθούν σφάλματα ή παραλείψεις σε οποι- οδήποτε στάδιο της διαδικασίας ανάθεσης, η αναθέτου- σα αρχή/ ο αναθέτων φορέας μπορεί, μετά από γνώμη του αρμόδιου οργάνου, να ακυρώσει μερικά τη διαδικα- σία ή να αναμορφώσει ανάλογα το αποτέλεσμά της ή να αποφασίσει την επανάληψή της από το σημείο που εμφι- λοχώρησε το σφάλμα ή η παράλειψη.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Όταν συντρέχουν οι λόγοι για τη ματαίωση της δια- δικασίας που αναφέρονται στην παράγραφο 1, η αναθέ- τουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας ακυρώνει τη διαδικασία ανάθεσης δημόσιας σύμβασης για ολόκληρο το αντικεί- μενο της σύμβασης ή, εφόσον οι λόγοι αυτοί συνδέονται με τμήμα της σύμβασης, η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας ακυρώνει τη διαδικασία για το εν λόγω τμήμα, ε- φόσον επιτρέπεται η κατάθεση τέτοιων προσφορών.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4

Αν ματαιωθεί η διαδικασία της παραγράφου 1, η α- ναθέτουσα αρχή επιστρέφει στους οικονομικούς φο- ρείς τις προσφορές ή τις αιτήσεις συμμετοχής τους, ε- φόσον έχουν υποβληθεί.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5

Η αναθέτουσα αρχή/ο αναθέτων φορέας διατηρεί, επίσης, το δικαίωμα, μετά από γνώμη του αρμοδίου ορ- γάνου, να αποφασίσει, παράλληλα με την ακύρωση ή τη ματαίωση της διαδικασίας ανάθεσης και την επανάληψη οποιασδήποτε φάσης της διαδικασίας ανάθεσης, με τρο- ποποίηση ή μη των όρων της, ή να προσφύγει στη διαδι- κασία της διαπραγμάτευσης, εφόσον στην τελευταία αυ- τή περίπτωση πληρούνται οι όροι και οι προϋποθέσεις των άρθρων 50, 51, 105.

Άρθρο 172Κανονισμοί Ανάθεσης Δημοσίων ΣυμβάσεωνΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1

α) Με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν πρότασης του Υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, εκδίδε- ται «Κανονισμός Ανάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων Προ- μηθειών». β) Με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν πρότασης του Υ- πουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων εκδίδεται «Κανονισμός Ανάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων Έργων». γ) Με προεδρικό διάταγμα, κατόπιν πρότασης των Υ- πουργών Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και Υποδο- μών, Μεταφορών και Δικτύων εκδίδεται «Κανονισμός Α- νάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων Υπηρεσιών και Μελετών Τεχνικών Έργων».

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2

Τα προεδρικά διατάγματα της παραγράφου 1 εκδί- δονται μετά από γνώμη της Αρχής της παραγράφου 20 του άρθρου 15, μέσα σε δύο (2) μήνες από την έναρξη ι- σχύος του παρόντος νόμου, η δε έκδοσή τους δεν απο- τελεί προϋπόθεση για την εφαρμογή του παρόντος νό- μου. Με τα ανωτέρω διατάγματα ρυθμίζεται κάθε σχετι- κό θέμα που αφορά στις διαδικασίες ανάθεσης των δη- μοσίων συμβάσεων προμηθειών, υπηρεσιών και έργων, αντιστοίχως, που συνάπτονται από αναθέτουσες αρ- χές/αναθέτοντες φορείς και δεν ρυθμίζονται ειδικώς α- πό τις διατάξεις του παρόντος. Ειδικότερα, οι Κανονι- σμοί ρυθμίζουν ιδίως: (1) το ελάχιστο περιεχόμενο και τις ελάχιστες απαιτή- σεις του φακέλου της σύμβασης του άρθρου 151, (2) τους όρους, τις προϋποθέσεις διενέργειας των διαδικασιών ανάθεσης, τις διαδικαστικές ενέργειες, τα κριτήρια ποιοτικής επιλογής και προεπιλογής, (3) τις προθεσμίες ολοκλήρωσης κάθε σταδίου της διαγωνιστικής διαδικασίας, ενδεικτικές ή αποκλειστικές, (4) τους ειδικότερους όρους συμμετοχής, τα δικαιολο- γητικά κατακύρωσης για την απόδειξη των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής, της οικονομικής, χρηματοοικονομι- κής επάρκειας και τεχνικής ή επαγγελματικής ικανότη- τας, καθώς και τα δικαιολογητικά που επιτρέπουν την ε- πίκληση τεχνικών ή χρηματοοικονομικών ικανοτήτων τρίτων οικονομικών φορέων, σύμφωνα με το άρθρο 156, (5) τη διαδικασία κατάρτισης, έγκρισης και τροποποίη- σης τεχνικών προδιαγραφών, την ανάπτυξη συστήματος εθνικών τεχνικών προδιαγραφών, (6) τα κριτήρια ανάθεσης και τις μεθόδους αξιολόγη- σης των υποψηφίων, (7) τους όρους υπεργολαβίας, στους οποίους συμπε- ριλαμβάνονται ο καθορισμός ελάχιστου ή μέγιστου πο- σοστού και η διαδικασία επιλογής υπεργολάβων, (8) τον αναλυτικό τρόπο υποβολής των προσφορών και τα συστήματα υποβολής προσφορών, (9) τις αναλυτικές διαδικαστικές ενέργειες για την α- ποσφράγιση των προσφορών μέχρι την ανακοίνωση της κατακύρωσης ή της απευθείας ανάθεσης της σύμβα- σης, που δεν ρυθμίζονται αναλυτικά από τις διατάξεις του παρόντος νόμου, (10) τα κριτήρια χαρακτηρισμού μιας προσφοράς ως «ασυνήθιστα χαμηλής», τις ελάχιστες απαιτήσεις και προδιαγραφές αιτιολόγησης των «ασυνήθιστα χαμη- λών» προσφορών και τις προϋποθέσεις και τη διαδικα- σία απόρριψης «ασυνήθιστα χαμηλών» οικονομικών προσφορών, (11) τις προϋποθέσεις καταβολής των εγγυήσεων που αφορούν στο στάδιο της ανάθεσης, τον τύπο, το ύψος, τους υπόχρεους, τις περιπτώσεις κατάπτωσης, την από- σβεση, συνολική ή τμηματική, το χρόνο επιστροφής τους, και κάθε άλλη λεπτομέρεια που αφορά στη δια- σφάλιση της προσήκουσας διενέργειας των διαδικασιών ανάθεσης της σύμβασης, (12) τις αρμοδιότητες και τη σύνθεση των συλλογικών οργάνων που συμμετέχουν στην ανάθεση των συμβά- σεων, (13) τις χρηματικές κυρώσεις, όπως (πρόστιμα, κατά- πτωση ποινικής ρήτρας ή εγγυοδοσίας, αποκλεισμό εν όλω ή εν μέρει, (14) τα θέματα που αφορούν τη συγκρότηση και λει- τουργία των συλλογικών οργάνων διενέργειας των δια- δικασιών ανάθεσης, (15) τα ζητήματα της αντιμετώπισης αθέμιτων πρακτι- κών και πρακτικών νόθευσης του ανταγωνισμού, (16) τις λεπτομέρειες διενέργειας των διαδικασιών α- νάθεσης των συμβάσεων «χαμηλής αξίας» με απλοποι- ημένες διαδικασίες, (17) τις λεπτομέρειες διενέργειας των διαδικασιών διαπραγμάτευσης και ανταγωνιστικού διαλόγου, (18) τα θέματα της διαδικασίας επιλογής της πλέον συμφέρουσας από οικονομική άποψη προσφοράς, (19) τη διαμόρφωση των οικονομικών προσφορών (έκ- πτωση, ελεύθερη συμπλήρωση, κατ’αποκοπή, απολογι- στικά), (20) τα ζητήματα της εφαρμογής του δικαιώματος προαίρεσης και της υποδιαίρεσης του έργου σε τμήματα, (21) τα θέματα τα σχετικά με την καταλληλότητα του συστήματος ανάθεσης σε σχέση με τη φύση και το εί- δος της υπό ανάθεση σύμβασης, (22) τα θέματα της εφαρμογής των συμφωνιών-πλαί- σιο, (23) τα ζητήματα της συνεκτίμησης περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραμέτρων κατά τις διαδικασίες ανά- θεσης δημοσίων συμβάσεων, (24) τα θέματα του υπολογισμού του συνολικού κό- στους κύκλου ζωής του έργου ή αγαθού, (25) κάθε σχετικό θέμα αναγκαίο για την εφαρμογή του παρόντος νόμου.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3

Στον «Κανονισμό Ανάθεσης Δημοσίων Συμβάσεων Έργων» ρυθμίζονται μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα θέ- ματα: (1) η ανάπτυξη συστήματος εθνικών τεχνικών προδια- γραφών και τιμολόγησης τεχνικών έργων, η οργάνωση, λειτουργία, διοίκηση της λειτουργίας και διαχείριση του διαδικτυακού τόπου τήρησής του, της δομής, του περιε- χομένου και της πρόσβασης σε αυτό, η εκπροσώπηση- των ενδιαφερόμενων μερών, η σύμπραξη με άλλους φο- ρείς του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα, καθώς και ζητήμα- τα παρεχόμενων υπηρεσιών και της τιμολόγησής τους, (2) περιπτώσεις εφαρμογής και τρόπου ανάθεσης με το σύστημα μελέτη-κατασκευή, (3) ο έλεγχος της επάρκειας του προϋπολογισμού, της ωριμότητας και κατασκευασιμότητας του έργου (α- παλλοτριώσεις, αρχαιολογία, ΟΚΩ), της πληρότητας της μελέτης και των τευχών και της εγκυρότητας των τε- χνικών προδιαγραφών, (4) η τιμολόγηση των έργων κατά τη μελέτη, η σύντα- ξη του προϋπολογισμού μελέτης όπως απρόβλεπτα, ΓΕ&ΟΑ, και η επικαιροποίησή του προϋπολογισμού, (5) ο τρόπος διαμόρφωσης των οικονομικών προσφο- ρών (έκπτωση, ελεύθερη συμπλήρωση, κατ΄αποκοπή, α- πολογιστικά), (6) η τεκμηρίωση, ο έλεγχος και η διόρθωση των οικο- νομικών προσφορών (έλεγχος ομαλότητας, ΥΧΠ, αιτιο- λόγηση), (7) ανάθεση δημοσίων συμβάσεων ενεργειακής από- δοσης (energy performance contracts).