ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΤΕΥΧΟΣ ΠΡΩΤΟ Αρ. Φύλλου 7
20 Ιανουαρίου 2012
ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 6
Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2009/20/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Απριλίου 2009 σχετικά με την ασφάλιση των πλοιοκτητών για ναυτικές απαιτήσεις.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Έχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις:
α) Του άρθρου 3 του ν. 1338/1983 «Εφαρμογή του κοινοτικού δικαίου» (A΄ 34), όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 65 του ν. 1892/1990 (A΄ 101), και του άρθρου 4 του ιδίου ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 6 του ν. 1440/1984 (A΄ 70), και τροποποιήθηκε με τα άρθρα 7 του ν. 1775/1988 (A΄ 101), 31 του ν. 2076/1992 (A΄ 130), 19 του ν. 2367/1995 (A΄ 261), 22 του ν. 2789/2000 (A΄ 21), 48 του ν. 3427/2005 (A΄ 312) και 91 του ν. 3862/2010 (A΄ 113).
β) Του άρθρου 90 του Κώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση που κυρώθηκε με το άρθρο 1 του π.δ. 63/2005 (A΄ 98).
γ) Του ν. 3922/2011 «Σύσταση Αρχηγείου Λιμενικού Σώματος − Ελληνικής Ακτοφυλακής και άλλες διατάξεις»
(A΄ 35) και του π.δ. 67/2011 «Οργάνωση των Υπηρεσιών του Λιμενικού Σώματος − Ελληνικής Ακτοφυλακής (Α΄ 149).
δ) Των π.δ. 184/2009 «Σύσταση Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και καθορισμός των αρμοδιοτήτων του» (A΄ 213), π.δ. 185/2009 «Ανασύσταση του Υπουργείου Οικονομικών, συγχώνευση του Υπουργείου Οικονομίας
και Οικονομικών με τα Υπουργεία Ανάπτυξης και Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και μετονομασία του σε «Υπουργείο Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας», μετατροπή του Υπουργείου Μακεδονίας − Θράκης σε Γενική Γραμματεία Μακεδονίας – Θράκης και υπαγωγή στο Υπουργείο Εσωτερικών της Γενικής Γραμματείας Μακεδονίας – Θράκης και της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής» (A΄ 123), π.δ. 189/2009 «Καθορισμός και ανακατανομή αρμοδιοτήτων των Υπουργείων» (A΄ 221), π.δ. 24/2010 «Ανακαθορισμός των αρμοδιοτήτων των Υπουργείων
και Τροποποιήσεις του π.δ 189/2009» (A΄ 56), π.δ. 28/2010 «Ανακατανομή αρμοδιοτήτων των Υπουργείων και τροποποιήσεις του π.δ 189/2009» (A΄ 64), π.δ. 50/2010 «Ανακατανομή αρμοδιοτήτων των Υπουργείων − Τροποποιήσεις του π.δ. 189/2009»” (A΄ 89), π.δ. 96/2010 «Σύσταση Υπουργείου Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας, καθορισμός των αρμοδιοτήτων του και ανακατανομή αρμοδιοτήτων των Υπουργείων» (A΄ 170), π.δ. 127/2010 «Ανακατανομή αρμοδιοτήτων των Υπουργείων, Εσωτε
ρικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης,
Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Προστασίας του Πολίτη και Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας» (A΄ 214) και π.δ. 65/2011 «Διάσπαση του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης
στα Υπουργεία α) Εσωτερικών και β) Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, συγχώνευση
των Υπουργείων Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και
Ναυτιλίας και Θαλασσίων Υποθέσεων, Νήσων και Αλιείας στο Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και μεταφορά στον Πρωθυπουργό των Γενικών Γραμματειών Ενημέρωσης και Επικοινωνίας και στο Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς (Α΄ 147).
ε) Το π.δ. 73/2011 «Μετονομασία της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης, ανακατανομή των υπαγόμενων σε αυτές υπηρεσιών, μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων από το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού στον Πρωθυπουργό, σύσταση Γενικής Γραμματείας Ναυτιλίας στο Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτι
λίας και ρύθμιση άλλων συναφών θεμάτων» (Α΄ 178).
στ) Το π.δ. 110/2011 «Διορισμός Αντιπροέδρων της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και
Υφυπουργών» (Α΄ 243).
ζ) Την αριθμ. 5221.1/14/2011 απόφαση «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στον Υφυπουργό Ανάπτυξης, Ανταγωνιστι
κότητας και Ναυτιλίας Σπυρίδωνα – Άδωνι Γεωργιάδη» (Β 2741).
η) Του π.δ. 242/ 1999 «Οργανισμός Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας» (A΄ 201), όπως ισχύει.
2. Το ν. 1923/ 1991 «Κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης για τον περιορισμό της ευθύνης για ναυτικές απαιτήσεις, που υπογράφηκε στο Λονδίνο στις 19 Νοεμβρίου 1976» (A΄ 13), όπως τροποποιήθηκε με το ν. 3743/2009 «Κύρωση του Πρωτοκόλλου 1996 σχετικά με την τροποποίηση της Σύμβασης για τον περιορισμό της ευθύνης για ναυτικές απαιτήσεις 1976» (A΄ 24).
3. Το ν. 2321/ 1995 «Κύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και της συμφωνίας που αφορά την εφαρμογή του μέρους ΧΙ της Σύμβασης (A΄ 136).
4. Το π.δ. 16/2011 «Ενσωμάτωση της Οδηγίας 2009/16/ ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009, σχετικά με τον έλεγχο των πλοίων από το κράτος λιμένα» (A΄ 36).
5. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις αυτού του διατάγματος δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού.
6. Την αριθμ. 304/2011 γνωμοδότηση του Συμβουλίου της Επικρατείας, μετά από πρόταση του Υπουργού Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και του Υπουργού Προστασίας του Πολίτη, αποφασίζουμε:
Άρθρο 1Σκοπός (άρθρο 1 της Οδηγίας)Σκοπός του παρόντος είναι η προσαρμογή της Ελληνικής νομοθεσίας στις διατάξεις της Οδηγίας 2009/20/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Απριλίου 2009 και ο καθορισμός των κανόνων που εφαρμόζονται ως προς ορισμένες πτυχές των υποχρεώσεων των πλοιοκτητών σε θέματα ασφάλισής τους για ναυτικές απαιτήσεις.
Άρθρο 2Πεδίο Εφαρμογής (άρθρο 2 της Οδηγίας)ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1Το παρόν εφαρμόζεται στα πλοία με ολική χωρητικότητα ίση ή μεγαλύτερη των 300 «Ο.Χ.» (“gross tonnage”).
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2Το παρόν δεν εφαρμόζεται στα πολεμικά πλοία, στα βοηθητικά πολεμικά πλοία ή άλλα κρατικά ή υπό κρατική εκμετάλλευση πλοία που χρησιμοποιούνται για την παροχή δημόσιας μη εμπορικής υπηρεσίας.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3Το παρόν τελεί υπό την επιφύλαξη των καθεστώτων που θεσπίζονται με νομοθετικά κείμενα για την εφαρμογή από την Ελλάδα της διεθνούς και ενωσιακής νομοθεσίας που παρατίθεται στο Παράρτημα του άρθρου 8.
Άρθρο 3Ορισμοί (άρθρο 3 της Οδηγίας)Για τους σκοπούς του παρόντος, ισχύουν οι ακόλουθοι ορισμοί:
α) «πλοιοκτήτης»: ο εγγεγραμμένος σε νηολόγιο κύριος θαλασσοπλοούντος πλοίου ή οιοδήποτε άλλο πρόσωπο, όπως ο εφοπλιστής, ο διαχειριστής και ο ναυλωτής πλοίου «γυμνού» («bareboat charterer») που είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία του πλοίου.
β) «ασφάλιση»: ασφάλιση με ή χωρίς ασφαλιστικώς ακάλυπτα ποσά, η οποία περιλαμβάνει, παραδείγματος χάριν, ασφάλιση κατά ζημιών του τύπου που παρέχουν, κατά τη παρούσα κάθε φορά χρονική περίοδο, τα μέλη της Διεθνούς Ομάδας Αλληλοασφαλιστικών Οργανισμών («International Group of Ρ&I Clubs»), καθώς και άλλες αποτελεσματικές μορφές ασφάλισης (συμπεριλαμβανομένης αποδεδειγμένης αυτασφάλισης) και χρηματοοικονομική εγγύηση που προσφέρει παρόμοιους όρους κάλυψης.
γ) «Σύμβαση του 1996»: το ενοποιημένο κείμενο της Σύμβασης του 1976 για τον Περιορισμό της Ευθύνης για Ναυτικές Απαιτήσεις, που υιοθετήθηκε υπό την αιγίδα του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΔΝΟ) (ν. 1923/1991 (A΄ 13)), όπως αυτή τροποποιήθηκε με το Πρωτόκολλο του 1996 (ν. 3743/2009 (A΄ 24)).
δ) «Αρμόδια Αρχή»: Το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και το Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος − Ελληνικής Ακτοφυλακής του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη δια των Υπηρεσιών τους. Ειδικότερα, αρμόδιες για τη διενέργεια επιθεωρήσεων και ελέγχων συμμόρφωσης των πλοίων σύμφωνα με το παρόν διάταγμα είναι οι Λιμενικές Αρχές.
Άρθρο 4Ασφάλιση για ναυτικές απαιτήσεις (άρθρο 4 της Οδηγίας)ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1Οι πλοιοκτήτες πλοίων που φέρουν την Ελληνική σημαία, οπουδήποτε αυτά δραστηριοποιούνται, υποχρεούνται να διαθέτουν ασφάλιση σε ισχύ η οποία να καλύπτει τα πλοία αυτά.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2Οι πλοιοκτήτες πλοίων που φέρουν σημαία άλλη από την Ελληνική υποχρεούνται να διαθέτουν ασφάλιση σε ισχύ, όταν τα πλοία αυτά εισέρχονται σε ελληνικό λιμένα, καθώς και όταν αυτά δραστηριοποιούνται στα ελληνικά χωρικά ύδατα, εφόσον αυτό είναι σύμφωνο με το διεθνές δίκαιο και ιδίως τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, όπως κυρώθηκε με τον ν. 2321/ 1995 (Α΄ 136).
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3Η αναφερθείσα στις παραγράφους 1 και 2 ασφάλιση καλύπτει ναυτικές απαιτήσεις που υπόκεινται σε περιορισμό δυνάμει της Σύμβασης του 1996. Το ύψος της ασφάλισης για κάθε πλοίο ανά συμβάν είναι ίσο προς το συναφές μέγιστο ποσό για τον περιορισμό της ευθύνης, όπως έχει θεσπισθεί στη Σύμβαση του 1996.
Άρθρο 5Επιθεωρήσεις, συμμόρφωση, απομάκρυνση από λιμένες και άρνηση πρόσβασης σε λιμένες (άρθρο 5 της Οδηγίας)ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1Η Αρμόδια Αρχή επαληθεύει ότι τα υπό Ελληνική σημαία πλοία που καταπλέουν ή αποπλέουν από ελληνικό λιμένα φέρουν το Πιστοποιητικό ή Πιστοποιητικά ασφάλισης του άρθρου 6. Εάν το Πιστοποιητικό ή Πιστοποιητικά ασφάλισης του άρθρου 6 δεν φέρονται επί του υπόχρεου, υπό Ελληνική σημαία πλοίου, και ανεξάρτητα από τις κυρώσεις του άρθρου 7, η Αρμόδια Αρχή απαγορεύει τον απόπλου του πλοίου, μέχρις ότου ο πλοιοκτήτης της κοινοποιήσει το Πιστοποιητικό ή Πιστοποιητικά.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2Σε κάθε επιθεώρηση πλοίου υπό ξένη σημαία εντός ελληνικού λιμένα, η οποία πραγματοποιείται σύμφωνα με το π.δ. 16/2011 (A΄ 36), οι επιθεωρητές επαληθεύουν ότι φέρεται επί του πλοίου το Πιστοποιητικό ή Πιστοποιητικά ασφάλισης του άρθρου 6.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3Η Αρμόδια Αρχή, ανεξάρτητα τυχόν επιθεωρήσεων στο πλαίσιο της παραγράφου 2, επαληθεύει ότι το Πιστοποιητικό ή Πιστοποιητικά ασφάλισης του άρθρου 6, φέρονται επί των υπό ξένη σημαία πλοίων που καταπλέουν σε ελληνικό λιμένα.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4Εάν το Πιστοποιητικό ή Πιστοποιητικά ασφάλισης του άρθρου 6 δεν φέρονται επί του υπόχρεου, υπό ξένη σημαία, πλοίου της παραγράφου 3, και υπό την επιφύλαξη του π.δ. 16/2011 (A΄ 36), το οποίο προβλέπει την κράτηση πλοίου όταν τίθεται ζήτημα ασφάλειας, η Αρμόδια Αρχή εκδίδει διαταγή απομάκρυνσης για το πλοίο η οποία κοινοποιείται στην Επιτροπή, στα άλλα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. και στο οικείο κράτος της σημαίας.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5Η Αρμόδια Αρχή αρνείται την είσοδο, σε ελληνικό λιμένα, σε πλοίο για το οποίο έχει εκδοθεί διαταγή απομάκρυνσης από τις Αρμόδιες Αρχές των λοιπών Κρατών Μελών της Ε.Ε., μέχρις ότου ο πλοιοκτήτης κοινοποιήσει το Πιστοποιητικό ή Πιστοποιητικά ασφάλισης του άρθρου
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6Η διαδικασία έκδοσης διαταγής απομάκρυνσης καθορίζεται από το Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και το Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος − Ελληνικής Ακτοφυλακής του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και τοιχοκολλάται στις Λιμενικές Αρχές. 6. Οι προβλέψεις του παρόντος άρθρου αφορούν και σε επιθεωρήσεις καθώς και ελέγχους οι οποίοι δύναται να διενεργηθούν σε πλοία, εκτός λιμένων, ανεξάρτητα από τη σημαία την οποία φέρουν, τα οποία δραστηριοποιούνται στα ελληνικά χωρικά ύδατα, εφόσον αυτό είναι σύμφωνο προς το διεθνές δίκαιο και ιδίως τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, όπως κυρώθηκε με τον ν. 2321/ 1995 (Α΄ 136).
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 7Κατά παρέκκλιση των διατάξεων της παραγράφου 5, η Αρμόδια Αρχή επιτρέπει την πρόσβαση πλοίου σε συγκεκριμένο ελληνικό λιμένα ή αγκυροβόλιο σε περίπτωση ανωτέρας βίας ή για σημαντικούς λόγους ασφάλειας ή για να μειωθεί ή να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος ρύπανσης, υπό την προϋπόθεση όμως ότι ο πλοιοκτήτης ή ο διαχειριστής ή ο εφοπλιστής ή ο πλοίαρχος του πλοίου έχουν λάβει τα κατάλληλα για την ασφαλή είσοδο μέτρα, τα οποία ικανοποιούν την Αρμόδια Αρχή.
Άρθρο 6Πιστοποιητικά ασφάλισης (άρθρο 6 της Οδηγίας)ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1Η ύπαρξη της αναφερόμενης στο άρθρο 4 ασφάλισης αποδεικνύεται από ένα ή περισσότερα Πιστοποιητικά, που έχουν εκδοθεί από τον πάροχό της και φέρονται επί του πλοίου.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2Το Πιστοποιητικό ή Πιστοποιητικά που χορηγούνται από τον πάροχο της ασφάλισης περιλαμβάνουν τα ακόλουθα στοιχεία:
α) το όνομα του πλοίου, τον αριθμό IMO και τον λιμένα νηολόγησης,
β) την επωνυμία και διεύθυνση της κύριας εγκατάστασης του πλοιοκτήτη,
γ) το είδος και τη διάρκεια της ασφάλισης,
δ) την επωνυμία και διεύθυνση του κύριου καταστήματος του παρόχου της ασφάλισης και, κατά περίπτωση, τη διεύθυνση του καταστήματος στο οποίο έχει συναφθεί η σύμβαση ασφάλισης.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3Εάν η χρησιμοποιούμενη στο Πιστοποιητικό ή Πιστοποιητικά γλώσσα δεν είναι ούτε η αγγλική ούτε η γαλλική ούτε η ισπανική, το κείμενο περιλαμβάνει μετάφραση σε μία από τις γλώσσες αυτές.
Άρθρο 7Κυρώσεις (άρθρο 7 της Οδηγίας)ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1Στους παραβάτες του άρθρου 4 παράγραφος 1, επιβάλλονται οι κυρώσεις του άρθρου 45 του ν.δ. 187/ 1973 «Περί Κώδικος Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου» (A΄ 261), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει κάθε φορά, εκτός αν ο παραβάτης έχει ήδη καταδικασθεί ή αθωωθεί με τελεσίδικη απόφαση ποινικού δικαστηρίου για ποινικό αδίκημα, το οποίο ταυτίζεται με την παράβαση που αφορά η διοικητική κύρωση.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2Για την επιμέτρηση του προστίμου λαμβάνονται υπόψη κριτήρια, όπως η ολική χωρητικότητα του πλοίου και η καθ’ υποτροπή παράλειψη ασφάλισης.
Άρθρο 8Προσαρτάται και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του παρόντος το ακόλουθο Παράρτημα, που αναφέρεται στο άρθρο 2 παράγραφος 3. «ΠαράρτημαΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1Διεθνής Σύμβαση του 1992 για την αστική ευθύνη για τις ζημίες που οφείλονται σε ρύπανση από πετρέλαιο (Σύμβαση «CLC») (ν. 314/ 1978 (A΄ 106)).
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2Διεθνής Σύμβαση του 1996 για την αστική ευθύνη και αποζημίωση για ζημία σε σχέση με τη θαλάσσια μεταφορά επικινδύνων και επιβλαβών ουσιών (Σύμβαση «HNS»).
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3Διεθνής Σύμβαση του 2001 περί αστικής ευθύνης για τις ζημίες που προκαλούνται από τη ρύπανση πετρελαίου κίνησης (Σύμβαση «Bunker Oil») (ν. 3393/ 2005 (A΄ 242)).
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4Διεθνής Σύμβαση του Ναϊρόμπι του 2007 για την ανέλκυση ναυαγίων (Σύμβαση «Wreck Removal»).
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 392/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Απριλίου 2009, σχετικά με την ευθύνη των μεταφορέων που εκτελούν θαλάσσιες μεταφορές επιβατών, σε περίπτωση ατυχήματος.»
Άρθρο 9Έναρξη ισχύοςΗ ισχύς του παρόντος διατάγματος αρχίζει από την 31η Δεκεμβρίου 2011. Η δημοσίευση και εκτέλεση του παρόντος διατάγματος ανατίθεται στον Υπουργό Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας.
Αθήνα, 17 Ιανουαρίου 2012
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΚΑΡΟΛΟΣ ΓΡ. ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ
ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ
ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
ΜΙΧΑΗΛ ΧΡΥΣΟΧΟΪΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΠΟΥΤΣΗΣ